Strona:PL Adolf Suligowski - Z Ciężkich Lat.djvu/216

coraz bardziej wolę jednostek od wpływu w tej mierze. Różne te zasady budziły powszechne zajęcie, odbijały się w nauce i wywoływały sprzeczne zdania i opinie. Największe umysły prawnicze brały w tych sporach udział, że przytoczę takie nazwiska, jak Domat, Montesqieu, Mirabeau.
 W konsekwencyi stara maksyma rzymska stopniowo upadała i wysuwało się naprzód spadkobranie prawne, oparte na przepisach, w których tkwić miała domniemalna wola ogółu. Kiedy przyszło do ułożenia kodeksu Napoleona powstały w tej kwestyi żywe starcia, gdyż w gronie głównych redaktorów znaleźli się wybitni przedstawiciele przeciwnych kierunków. W styczniu 1803 r. odrzucono pierwotny projekt rozdziału o rozporządzeniach sposobem darmym, ułożony przez Tronchet i powierzono opracowanie tego rozdziału Portalisowi, w marcu tegoż roku odrzucono znowu projekt Portalisa, polecając przerobienie Bigot de Preameneu i dopiero trzeci projekt przyjęty został za podstawę obowiązujących w kodeksie przepisów.
 Po ustaleniu spadkobrania prawnego, opartego na związkach krwi i naturalnych obowiązkach człowieka, dopuszczono w tych przepisach wolę indywidualną spadkodawcy, ale pod znacznemi ograniczeniami i zastrzeżeniami. Gdy spadkodawca zostawia zstępnych, lub wstępnych, dozwolono mu swobodnie dysponować tylko cząstką swego majątku, nadając prawo szerszego rozporządzania przy braku tych najbliższych krewnych. Ale co ważniejsza, ustalono dwie formy dyspozycyi: darowiznę między żyjącemi i testament i poddano obie ścisłym przepisom pod rygorem nieważności. Darowizna między żyjącemi musi być zeznana w formie aktu notaryalnego przy udziale obdarowanego i uroczystej z jego strony akceptacyi, testamenta zaś w razie formy urzędowej wymagają obecności dwóch notaryuszów i dwóch świadków, lub jednego notaryusza i czterech świadków, przy formie prywatnej oprócz podpisu muszą być pisane własną ręką testatora i zadatowane również własno-