Strona:PL Adolf Suligowski - Z Ciężkich Lat.djvu/30

zaledwie 20 guldenów, postanowiono ją założyć. Jakoż założono, a dalszy rozwój przewyższył wszelkie oczekiwania.
 Na uroczystość 25-cio lecia, która przypadała w r. 1887, czytelnia posiadała bibliotekę, złożoną z 8.000 tomów, wraz z odpowiednio urządzoną salą do czytania i z funduszem żelaznym w kwocie 2.500 guldenów. Czytelnia ta na dalekim zachodnim kresie, stanowi istotnie siedlisko polskiej oświaty. Do liczby osób, które przyczyniły się do rozwoju instytucyi, należą: poseł dr. Cienciała, oraz poseł ks. Świeży.
 Jeżeli dalej rozejrzymy się po szerokim świecie, to z łatwością przekonamy się, że szerzenie pokarmu duchowego za pomocą zdrowej, darmo udzielanej książki zrobiło już wszędzie kolosalne postępy. Szczególniej ma to miejsce w Niemczech i Anglii.
 Berlin posiada już dzisiaj 25 bibliotek publicznych, rozdających bezpłatnie książki do czytania, a każda z tych bibliotek posiada przeszło 100.000 tomów. W Anglii jeszcze w r. 1850 za orędownictwem filantropa William'a Ewart'a wydano prawo, upoważniające gminy miejskie i wiejskie do zakładania czytelni bezpłatnych. Jeżeli pewna wskazana przez prawo ilość mieszkańców gminy oświadczy się za utworzeniem bezpłatnej biblioteki, gmina ma prawo i obowiązek założenia takowej i nałożenia na swoich członków w tym celu podatku w wysokości pół pensa od każdego funta płaconych przez mieszkańców gminnych podatków. Z tych pół-pensów rodzą się tysiące, a z nich powstają źródła, rozlewające szerokiemi strugami oświatę za pomocą książki wśród mas ludowych. Niezależnie od tej działalności charakteru państwowego, występuje także inicyatywa prywatna. Wielkie dary na czytelnie przynosili tacy filantropowie, jak lord Shaftesbury i inni. W Glazgowie p. Carneggie założył pięć bibliotek bezpłatnych kosztem 50.000 funtów. Biblioteki angielskie nie tylko wypożyczają książki, ale nadto posiadają sale do czytania, gdzie odbywają się odczyty ludowe. A cóż dopiero powiedzieć o czytelniach w Stanach Zjednoczonych? To wielkie