munikacya z Amurem, zachęcają wiele osób do osiedlania się w Czycie. Roku 1855 ludność jej składała się z 700 osób; na początku 1860. r. było 854 osób, w tej liczbie 44 Polaków. W liczbie Polaków były tylko 4 kobiety. Urzędników w Czycie jest przeszło 150 i oni nadają miastu nudną, sztywną, urzędową fizyonomię.
Domy wszystkie są drewniane, rozrzucone tu i owdzie bez porządku, cerkiew jedna drewniana; słyszałem (1860. r.), że ze składek zebranych w Polsce a wynoszących 3.000 rubli i ze składek parafian mają budować kościół katolicki, i że parafia katolicka przeniesioną zostanie z Nerczyńskiego Zawodu do Czyty. Składki zbierała na Wołyniu i Ukrainie szanowna pani Salomea z Tarnawieckich Rakowska, która nieraz przez nadsyłanie różnych sum, zaradzała potrzebom wygnańców polskich.
Ulice są piaszczyste i niebrukowane, fizyonomia miasta jest jeszcze wiejską, a wiele wsi za Bajkałem mają pierwszeństwo przed Czytą co do zamożności i obszerności; ale to dopiero początek, a Czyta z każdym dniem rozszerza się i ma przyszłość przed sobą.
Opisywać budynków nie będę, bo niema tu ani jednego gmachu, któryby wart był opisu lub wspomnienia.
Następne władze mają tu swoje siedlisko. Rząd obwodowy, sąd okręgowy, sąd ziemski[1], kasa obwodowa, zarząd pocztowy, policya, prócz tego zarząd wojskowy i deżurstwo zabajkalskich kozackich wojsk.
Ogólny dochód z podatków w całym zabajkalskim obwodzie zbieranych jest około 300,000 rs.; w tę liczbę nie wcho-
- ↑ W roku 1857 z miasta Nerczyńska przeniesiono do Czyty stolicę powiatu nerczyńskiego.
wartujący przynajmniej 100 rs., a każdy kupiec dom wartujący przynajmniej 300 rs. Dochód miasta stanowi sprzedaż placów. Jeżeli kto kupuje pod budynkl 500 sążni □, za każdy sążeń płaci 3 kop. sr., jeżeli kto kupuje 1,000 sążni □, płaci za każdy sążeń pierwszej połowy 3 kop. sr., a za każdy sążeń drugiej połowy po 5 kop. sr., jeżeli kupuje 1,500 sążni □, płaci za każdy sążeń ostatniej pięćsetki po 8 kop. sr., a jeżeli 2,000 sążni, za każdy sążeń czwartej piećsetki po 12 kop. sr. Prócz dochodu z placów, opłata za konsensa stanowi drugą rubrykę dochodów miasta; zresztą żadnego podatku nikt w Czycie nie płaci.
