ma jednak wpływ na miejscową władzę, która wielce dowierza jego rozumowi i znajomości tutejszej krainy.
Po 1825. r. w Czycie przez wiele lat trzymano zamkniętych w więzieniu niemałą liczbę Dekabrystów, słusznie nazwanych awangardą wolności w Moskwie. Mieli oni wielkie i rozumne cele a do ich towarzystwa należało wielu ludzi rozumnych i z pięknym charakterem. Rewolucya, którą wywołali w Petersburgu 1825. roku 14. grudnia, nie udała się, związkowych aresztowano, a Mikołaj przez całe życie energicznie ich prześladował. W Czycie położenie ich było bardzo przykre. Odsunięci od świata i zamknięci, prześladowani i uciskani, byli pod nadzorem jenerała, umyślnie do ich pilnowania w wschodniej Syberyi komenderowanego. W czytyńskiem więzieniu dla rozrywki pozwolono im w żarnach mleć zboże. W 1830. r. przywieźli do Czyty Michała Łunina, który tak rozumem jak i charakterem zajął pomiędzy Dekabrystami wybitniejsze stanowisko. Szanowny ten człowiek trzymany był przez kilka lat w Schlüselburgu, gdzie szkorbut pozbawił go prócz jednego wszystkich zębów. Przywitany radośnie przez stęsknionych niewolników, gdy im mówił o wilgotnej celi w nadładożskiej fortecy i o swoich zębach, rzekł: «Tak dzieci moje został się mi niestety jeden tylko ząb przeciwko rządowi.» I w niewoli Łunin niestracił pogody serca i dobrego humoru, był on też pomocą i pocieszycielem upadających w tak okropnej niewoli towarzyszy. Z Czyty przeniesiono ich w różne punkta Zabajkala. Dopiero po wyjściu z robót na osiedlenie, położenie Dekabrystów zrobiło się znośniejsze. Oni wspólnie z wygnańcami polskimi, wyrobili w wschodniej Syberyi poszanowanie dla tytułu politycznego przestępcy i razem z naszymi wygnańcami wielce wpłynęli na oświatę i postęp ku dobremu w wschodniej Syberyi.
W roku 1855 spędziłem kilka tygodni w Czycie; przeszły mi one bardzo jednostajnie, czyli wyrażając się pospolitym językiem dosyć nudnie. Najważniejszym wypadkiem tych kilku tygodni, był wyjazd do Moskwy jenerała Zapolskiego, pierwszego gubernatora i atamana zabajkalskiego.[1] Żało-
- ↑ Zapolski jako oficer rosyjski walczył w 1831. r. z Polakami i przez
