Strona:PL Agaton Giller-Opisanie zabajkalskiej krainy w Syberyi t. 1 077.jpeg

 Towarzystwo, które się zebrało w mojej izdebce, jest mniej wesołe. Składa się ono z oficerów tutejszych, ludzi bardzo małego wykształcenia. Zaszczycili mnie swoją wizytą, spodziewając się wypić wódki, której długo nie widząc na stole przymówili się o nią bardzo otwarcie.
 Moskale, jako lud niewolników, nie lubią mówić o wypadkach politycznych; wypadki jednak blizko ich obchodzące zwracając uwagę wszystkich, wywołują liczne rozprawy we wszystkich kółkach społeczeństwa. Goście moi, wódką rozwiązawszy skrzydła szczupłej swojej fantazyi, mówili o bitwach i niepowodzeniach wojny krymskiej, którą teraz Moskwa prowadzi. Żaden z nich nie czytał gazet i nie jest dobrze obeznany z postępem i z wypadkami tej wojny. O bitwach wiedzą z opowiadania innych, a z tego, co słyszeli, kombinują plany, domyślają się przyszłych wypadków, w których bardzo pospolita chełpliwość, stanowiąca rys charakteru moskiewskiego, znajduje obszerne pole popisu. Rzecz przez nich opowiadana zwykle jest przekręcona w szczegółach, zwiększona w rezultacie: jeżeli w bitwie padło 3,000 żołnierzy, powiedzą, że zginęło 10,000; a jeżeli zginęło 10,000, niezawodnie powiedzą, że było zabitych 30,000. Gdybym miał więcej cierpliwości, opowiedziałbym opinie i rozmowy tych szarych polityków; lecz pomimo chęci drobiazgowego przedstawienia okolic przezemnie zwiedzanych i charakteru tutejszej ludności nie ośmielam się powtórzyć banialuk tu słyszanych. Powiem tylko, że rozprawy polityczne bez wyższego wykształcenia Moskali, pełne są odwoływań i cytacyj biblijnych. Niektóre wyrażenia w biblii uważane są za przepowiednie nie ogólnego ruchu i historycznego postępu ludzkości, lecz za przepowiednie wypadków szczególnych i indywiduów obecnie działających. Odwoływanie się do apokalipsy, której nikt zrozumieć nie może i dla tego każdy ją cytuje, najpospolitsze jest w takich rozprawach. W takim zwrocie umysłów i skłonności łączenia wypadków teraźniejszych z zamierzchłą przeszłością biblii, każdy dopatrzy się właściwego wszystkim Słowianom usposobienia mistycznego.
 Po wyjściu moich gości poszedłem na przechadzkę. Na ulicy zatrzymał mnie oficer kozacki i w sposób bardzo roz-