Strona:PL Agaton Giller-Opisanie zabajkalskiej krainy w Syberyi t. 1 203.jpeg

 Sądownictwo górnicze wyrokuje według praw wojskowych. Wyrok sądu przechodzi przez kilka instancyj, a naczelnik stołu sądowego w głównym zarządzie górniczym w Nerczyńskim Zawodzie, zwykle jaki młody kancelista nieobeznany z prawem, zupełnie samowolnie zmienia wyrok sądu, a nawet ma sposoby zniszczenia jego mocy; bez zgłębienia i zbadania sprawy, daje o protokóle i wyroku swoją opinię, posyła ją do gubernatora, ten ją potwierdza i wyrok wykonywają. Pochodzą ztąd liczne niesprawiedliwości i nadużycia, które tylko przez fakta lepiej być mogą objaśnione.
 Z powodu licznych formuł i formułek, z powodu to właśnie tej chęci zabezpieczenia się formalnościami od bezprawia i samowoli urzędników, samowole i bezprawia szerzą się bezpieczne pod gęstą a lekką siatką formuł, które nie będąc dostateczne do zabezpieczenia prawa i porządku, są przecież doskonałem pokryciem dla sprzedajności, kradzieży i innych nieprawych dochodów. Urzędnicy też tutejsi bardzo mają dziwne pojęcia o prawości i obywatelstwie człowieka; bez skrupułu kradną jeżeli można zręcznie ukraść, nikt zaś z tych, co o tem wiedzą, niema im tego za hańbę. Dla względów pieniężnych, przyjacielskich, gotowi są zawsze wyrządzić dobro jednemu z krzywdą drugiego. Ludzie, którzy umieją spekulować i żyć z nimi, prędko przy ich pomocy dorabiają się majątku. Przykłady wykrycia się sprzedajności, przykłady sądu i kary za bezprawie bynajmniej innych w pełnieniu takowych nie powstrzymują.
 Postępowanie urzędników z niższymi od siebie jest dumne i opryskliwe, z wyższymi pokorne i płaszczące: duma jednak czynownika nic na tem nie cierpi, jeżeli odwiedzi dom kupca lub z katorżnymi razem zabawi się. W towarzystwie są grzeczni, wymowni i upolerowani; anibyś pomyślał, że człowiek tak miły jest tyranem dla zależnych od niego, że ten twój przyjaciel wylany dla ciebie dopóki masz pieniądze albo jesteś szanowanym przez wyższych urzędników, potrafi spełnić nad tobą rolę kata, jeżeli wpadniesz w nieszczęście i prześladowanie. Taki jest charakter moralny urzędników górnictwa; są oni bardziej ogładzeni od urzędników w Moskwie, lubią jak tamci życie wygodne, zabawy i karty, a przede-