Strona:PL Agaton Giller-Opisanie zabajkalskiej krainy w Syberyi t. 1 221.jpeg

się coraz głębszym i coraz większe, straszniejsze zmiany spostrzegano w jego fizyonomii.
 Pewnego dnia zamknął się w swoim pokoju i chodził po nim prędkiemi krokami, ważąc w myśli jakiś zamiar. Jeden z jego kolegów, A. Zwoliński, wracając do domu, zobaczył przez okno doktora; uderzył go wzburzony i niespokojny jego stan. Spostrzegł w kącie stojącą strzelbę i domyślił się wszystkiego. Prosił doktora, żeby mu drzwi otworzył, lecz prośba została bez skutku; chcąc koniecznie przeszkodzić spełnieniu zamiaru zaczął drzwi podważać. Doktor pogroził mu z pokoju a kolega pobiegł po pomoc; doktor tymczasem strzelił sobie w piersi. Strzelba nabita była złamanym gwoździem. W kilkanaście minut potem wpadła policya, drzwi wyważyła i została Ksawerego rozciągnionego na podłodze; z piersi lała się krew strumieniem, a pies jego Filar, oparłszy mordę na piersi, przeczuwając blizką śmierć pana i dobrodzieja, wył żałośnie. Policya chciała psa odpędzić, lecz doktor, który żył jeszcze, niepozwolił, mówiąc: «Nie odpędzajcie, proszę was, niech się ze mną ten mój najwierniejszy towarzysz i przyjaciel pożegna.» Tydzień żył jeszcze po strzale; policya w tym czasie pytała go o powody samobójstwa: «Z miłości» rzekł, «zastrzeliłem się» i nic więcej mówić niechciał. Kolegom zaś swoim, z których opowiadania spisuję te szczegóły, mówił, że się zabił z tęsknoty do ojczyzny. Przed śmiercią ofiarował i poruczył ulubionego Filara opiece swego kolegi H. Webera. Okazywał ciągle pojęcie zdrowe, zdawał się żałować, że targnął się na życie, którego sobie nie dał; pogodzony z Bogiem, żegnał kolegów i Polskę i umarł.
 Szokalski był niepospolitym człowiekiem; zacny, wykształcony, do śmierci zachował ducha czynnego, a zawsze gotów był na nowe prace i nowe poświęcenia się dla ojczyzny. Łatwo się zapalał, uczuciowy, marzyciel, roił tysiące planów i zamiarów, w których dopatrzeć można było wielkiej duszy i dobrej głowy. Dla kolegów i rodaków zawsze wylany i szczery; dzielił się z nimi ostatniem i wszystkiem, co posiadał. Mocne uczucie z wysokiem wyrobieniem rozumowem i rzewność serca łączyła się w nim z tęgą wolą, energia ze zda-