Strona:PL Aleksander Brückner-Psałterze polskie do połowy XVI wieku 27.jpeg

Ta strona została przepisana.

nasienie zamiast siemię, zmiłowanie zamiast zlutowanie, złość zamiast lichota, niewinny zamiast przezwinny itd. Specyalnością krakowskiego tekstu jest bogosławić zamiast błogosławić, i floryański ma nieraz bogosławić, które i w modlitewniku Wacława odnajdziemy, puławski nie ma go nigdy, Wróbl tj. Glaber zawsze; również np. modlitewnik Konstancyi z r. 1527. Inną specyalnością krakowskiego tekstu jest iże zamiast bo, nie przyczyniające się wcale do potoczystości tekstu: bo floryańskie i puławskie wydaje się nowszem czy zrozumialszem. Jeśli puławski powie będę drzeć, krakowski zawsze drżeć będę uszykuje albo powie nie będę milczał (milczeć puł. i flor.). Krakowski ma nowsze formy czasownikowe, a więc jestem, jesteś; opuszcza jest i przy złożonym przeszłym; opisuje trzecią osobę imperativu. np. niechaj powyszon będzie zamiast powyszony bądź puławskiego; nie przestrzega form liczby podwójnej; zachowuje szyk łaciński jeszcze dokładniej, a nawet i składnię, powie np. zawsze a fałszywie, nie po polsku: zbawionego mię uczyń, salvum me fac, zamiast zbawionym mię uczyń puławskiego — widocznie miał tekst krakowski we wzorze swoim zbawiona mię uczyń, (jak we floryańskim) i zbawiona młodszą formą (zbawionego) zastąpił. Nowy sposób mówienia zachowuje np. we zwrocie rzekł do mnieku mnie (puł.).
Mógłby kto zapytać, przy tak licznych i stałych różnicach — a i te jeszcze nie wszystkie, jest ich więcej — cóż pozostaje wspólnego? Otóż najpierw wypada zaznaczyć, że przerabiacz wcale nie był konsekwentnym, że dawniejsze formy i słowa często zostawiał, tekst swój niby popstrzył. I tak wypowiedział on niby wojnę gospodnowi, lecz przymiotnika gospodnowy zamiast boży lub panowy, używał nawet i tam, gdzie ani floryański ani puławski jego już nie mają, np. pisze on ps. 17 23, drog gospodynowych (domini, oba dawne psałterze mają tu bożych!) 12, 6 imieniu gospodynowemu; 17, 32 wymowy gospodynowe (boże Puław.); 18, 9 sprawiedliwości gospodnowe (prawdy boże Puł.) i bojażń gospodynowa; 21, 31 gospodynowo (jak w flor., przeciw puł.), 23, 3 gospodynowę (bożą obu tamtych), tak samo w wierszu 20, 8, w całym 32 psalmie itd. Tak samo wygnał on niby cerkiew i zastąpił ją kościołem, jak popów kapłanami, a obrzęd zakonem, albo wytargnięcie wyrwaniem; tymczasem dawniejsze słowa cerkiew jen (zamiast który), ji (zamiast go), wytargł zamiast wyrwał, nawet siemię zamiast nasienie, jeś, jeśm zamiast jesteś, jestem itd. itd. powtarzają się nieraz, dowodząc, że przerabiacz czy poprawiacz, czy nad robotą zasypiał, czy się z nią spieszył, archaizmów doszczętnie nie wyplenił. I tak w psalmie 21, w. 23 czytamy, „w posrzodku cerkwie“ jak w flor., a w 27 „w cerkwi wielkiej,“ gdzie i flor. i puł. w kościele mają! W ps. 30, 19 zatrzymał wytargni (eripe). w 33 ps. wytargnął (wytargł puław.) itd.