Strona:PL Aleksandra Humboldta Podróże po Rossyi 01.djvu/096

chnią morza. Miejsce, gdzie kopano piasek złoty, miało powierzchowność rowu, gdyż na szerokości 8-20 sążni i głębokości 3-5 stóp, miało długości 400 sążni. Na prawo i na lewo rozkopywanej przestrzeni, powierzchnia ziemi zawierała w prawdzie także w sobie złoto, gdyż ono znajduje się w całej okolicy około Ekaterynburga, ale w skutku czynionych poszukiwań, w rozkopywanem miejscu obficiej niżeli gdzieindziej.
 Tuż w blizkości tej płókalni założono jeszcze drugą na mniejszą stopę. Złoty piasek obu kopalni był jednej natury: gliniasty, żółty, koloru okry. Pomiędzy grubszym zwirem, znajdującym się w nim, dostrzedz można było: wapienny łupek, chlorytowy łupek, kwarc, krzemienny łupek, serpentyn, chrom żelazny i promieniec. Skoro się piasek złoty wypłócze, tak, że ziemne cząstki zostaną odjęte, zaraz się dają rozpoznać drobne jego cząstki. Składają się one, oprócz złota, szczególnie z kwarcu w okrągławych ziarnkach, z magnesowego żelaza w ziarnkach lub kryształkach i z błyszczu żelaza w listkach lub kryształkach. Jeżeli piasek złoty więcéj jeszcze będzie wypłókany, pozostaje tylko magnesowe żelazo i błyszcz żelazny ze złotem. Złoto znajduje się tam w łuszczkach, w ziarnkach nieregularnego kształtu, rzadko znacznéj wielkości, niekiedy także w kryształach, ale których kanty zwykle są zaokrąglone. Miał on zupełnie złoto-żółtą barwę i zawierał, jak professor Rose po swoim powrocie znalazł, bardzo mało obcéj mieszaniny.
 Złoto było w piasku obu rowów nie równo rozdzielone, niższe, na jedną lub dwie stopy grube pokłady, bogatsze niżeli wyższe; dlatego niższe tylko były płókane, wyższe zaś wybierane i jako za ubogie bez użytku na stronę zrzucane. Średnia ilość złota w niższych pokładach wynosiła 1½ do 2 zołotników na 100 pudów piasku, a więc 0,0005 procentu. Ten wypadek zdaje się być, obok sławionego bogactwa uralskiego piasku, bardzo nie wielki, ale przy łatwości, z jaką się on dobywa i płócze, jest w istocie nader znaczny. Zresztą, jest złoty piasek, który zawiera w sobie 6—7, a nawet 10—12 zołotników na 100 pudów piasku; ale takowy znajduje się rzadko i w niewielkiéj ilości. Zwykle znajduje się on w mniejszéj jeszcze ilości, niżeli w kopalni Szabrowskoj; ale przy wydawaniu nawet ½ zołotnika, może być z korzyścią wypłókiwany, gdy zaś wydaje ¼ tylko zołotnika, pozostawiany teraz bywa bez użytku. Koszta wypłókiwania złotego piasku rachują się zwykle od 1—1½ zołotnika w 100 pudach, na ⅔wartości wydobywanego złota, tak, że koszta poniesione przy wydobyciu puda złota z takiego piasku, mogą być policzone na 20,000 rubli, gdy tymczasem wartość puda