Strona:PL Aleksandra Humboldta Podróże po Rossyi 01.djvu/114

miedzi, i zaczęto roboty w wielu miejscach, ale powodu małej ilości metalu zarzucono je.
 Podróżni rozpoczęli swe wycieczki w Niżnie-Tagilsku zaraz po południu w dniu swojego przybycia, obejrzeli najprzód huty, potem górę Magesową i wreszcie kopalnię miedzi, z której wyjechali o 11½ godzinie w nocy. Noc była chłodną, temperatura powietrza wynosiła tylko 4° R.; w kopalni więc było daleko cieplej. Dzień 28 czerwca przeznaczony był na obejrzenie płókalni złota, znajdującej się nie daleko Niżnie-Tagilska. Te płókalnie położone są po obu stronach Tagilu, tak na zachodnim stoku górnego grzbietu, pomiędzy Newą i Tagilem, jak równie na wschodnim stoku głównego grzbietu Uralu; ale pierwsze są daleko znaczniejsze, i dlatego ograniczono się na ich zwiedzeniu.
 Droga tam prowadząca jest z początku mało górzysta, ale wznosi się, po przybyciu do góry Bertowaja, dość stromo na wysoką równię. Na niej znaleziono las, ciągnący się od Niżnie-Tagilska, wytrzebiony i szereg drewnianych domów, częścią skończonych, częścią dopiero budujących się. Były one przeznaczone na przyjęcie nowych osadników. Po za tą tworzącą się wsią leży bogaty pokład Wilujskoj na płaskiej dolinie, przez którą przepływa rzeczka Wiluj wpadając do Tagila, dwadzieścia wiorst od Niżnie-Tagilska. Złoty piasek tych pokładów zawiera w sobie 1½ zołotnika złota na 100 pudów i od r. 1824 do 1828, wydał więcej 70 pudów złota. Do bogatszych pokładów na wschodniej stronie Tagilu należą jeszcze: Teljanskoj, Katabinskoj i Szyłowskoj; nadto, na zachodniej stronie, Czeremiszanskoj i Elchowskoj. W ogólności, ilość znalezionych pokładów dochodzi do czterdziestu, z których wiele dostarczyło małą tylko ilość złota, inne zaś dotąd mało były rozkopywane. Ilość złota, którą wszystkie płókalnie Niżnie-Tagilskie dostarczyły od czasu ich odkrycia w roku 1823 do 1829, wynosi więcej 250 pudów; w tej liczbie bogatsze wyżej wspomnione płókalnie same wydały 157 pudów.
 Płókalnie platyny, na których obejrzenie przeznaczony był dzień 29 czerwca, leżą na południo-zachód od Niżnie-Tagilska, już na zachodnim stoku Uralu, pomiędzy hutami Czerno-Istoczynskiem i Wissimo-Szajtanskiem. Odległość ich od Niżnie-Tagilska jest większą niż płókalni złota; może ona wprawdzie w prostym kierunku wynosić tylko trzydzieści pięć wiorst, ale droga idzie aż do Czerno-Istoczynska prawie całkiem na południe, i wtedy ledwo zwraca się ku zachodowi. Dobrze ubita droga prowadzi z Niżnie-Tagilska do wyżej wspomnionych fabryk przez ciąg gór, nieznacznie podnoszących się i podobnież spa-