Strona:PL Aleksandra Humboldta Podróże po Rossyi 01.djvu/115

Ta strona została przepisana.

tlających, oraz wznoszących się do nie wielkiej tylko wysokości, chociaż tworzą główny grzbiet Uralu. Droga więc jest wyborną, dopóki idzie wielkim gościńcem. Prowadzi ona ciągle lasami, które jak wszędzie pokrywają stoki Uralu.
W Czerno-Istoczynsku, surowe żelazo, dobywane w Niżnie-Tagilska bywa fryszowane i dalej obrabiane. Huta leży w północno-wschodniej stronie bardzo obszernego stawu, utworzonego zatamowaniem Czerny i ciągnącego się długo jeszcze wzdłuż drogi idącej do Wassimo-Szajtanska. Za nim, w odległości piętnastu wiorst od Czerno-Istoczynska, wstępuje się na szeroki płaski grzbiet, który na tej drodze tworzy rozdział wód europejskich od azyatyckich, ale wznosi się do nieznacznej bardzo wysokości 1140 stóp. Na wschodniej jego stronie znajdują się źródła małej rzeczki, Bobrowki, wpadającej do Tagilu, a na zachodniej stronie źródła Wissimu, wpadającej do Utki, przez tę zaś do Czussowoj. Na samym grzbiecie stoi w prawo od drogi ogromna jodła, na której wielkiemi literami wyrznięto z zachodniej strony Europa, a ze wschodniej Azya.
Na zachodniej stronie tego grzbietu leżą w bok od drogi, w małych dolinach, schodzących z grzbietu górnego, rozmaite platynowe płókalnie na przestrzeni dziesięciu wiorst. Jest ich sześć: Podróżni nasi zwiedzili je prawie wszystkie porządkiem, objeżdżając je konno, gdyż po drogach bocznych nie podobna było przejechać pojazdem.
Platyna znajduje się w piasku w małych kątowatych ziarnkach, rzadko w cokolwiek większych, które wtedy zwykle zmieszane są z chromem żelaza. Ilość platyny w platynowym piasku przewyższa daleko ilość złota w złotym piasku, gdyż 100 pudów piasku zawiera niekiedy do 55 zołotników platyny. Płókanie piasku odbywa się na miejscu, na umyślnie do tego zrobionych przyrządach, długich na 7 stóp, a szerokich na 3½ stopy. Serpentyn napływowy, z którego szczególnie składa się piasek platynowy, mianowicie w południowych pokładach, równie jak znajdywanie się platyny w serpentynie, bez pośrednictwa chromianu żelaza, dowodzą, że serpentyn stanowił pierwiastkowe pokłady platyny[1].

Idąc w górę małej rzeczki Martian, nad którą znajduje się pokład platynowy Martianowskoj, przybywa się w niejakiem oddaleniu od płókalni do błotnistej wyżyny, leżącej na samym grzbiecie Uralu i noszą-

  1. Porówn. Humboldt’a: Środkowa Azya II str. 329 „O pierwiastkowych pokładach złota i platyny na Uralu w Syberyi“.