Strona:PL Aleksandra Humboldta Podróże po Rossyi 01.djvu/124

czną górną przestrzeń, więcej jak na 5 wiorst długą; nie składa się jednak całkiem z magnesowego żelaza, ale większą częścią z jałowej ziemi, z której magnesowe żelazo w pojedynczych małych sztukach wystaje.
 Kaczkanar sławny jest z powodu silnego magnesu, którego i teraz jeszcze dostarcza. Oprócz kilku wądołów, nie robiono w nim prawdziwych rozkopów dla wydobywania magnesowego kruszcu, gdyż leżące w pobliżu magnesowe góry Kuszwinsk i Niżnie-Tagilsk, dostateczną ilość jego dostarczały. Na zachodnim stoku tej góry od Bisserska, znaleziono niedawnemi czasy piękny, lśniący się, szmaragdowo-zielony minerał, który od nazwiska byłego Ministra Narodowego Oświecenia i Prezydenta Petersburskiéj Akademii Nauk, Uwarowa, otrzymał nazwanie Uwarowita. Królewsko-mineralogiczny gabinet w Berlinie posiada także bardzo piękny egzemplarz Uwarowita.
 Kopalnie miedzi Bogosłowskie, do których wtedy podróżni zmierzali, leżą 167 wiorst na północ Niżnic-Turynska i około 50 wiorst od właściwego łańcucha Uralu, chociaż się one znajdują jeszcze na stoku gór. Od Niżnie-Turynska Ural staje się znacznie wyższym i nabywa większej szerokości, przez boczne odnogi, które w prostokątnym kierunku wychodzą z głównego łańcucha. Najwyższe tu znajdujące się szczyty są: Magdalinskoj, Pawdinskoj, Konszekowskoj, Kakwinskoj i Deneżkin-Kamień, z których wszystkie, oprócz Magdalinskoj-Kamień, nie leżą na właściwym łańcuchu Uralu ale wznoszą się na wschód od niego, jako osobne cyple. Wysokość ostatniéj tej góry wynosi, według trygonometrycznych wymiarów znakomitego astronoma Fedorowa, 8 do 9,000 stóp nad powierzchnią morza, wówczas, kiedy szczyt południowego Uralu nie przenosi 4,000 stóp paryzkich. Przy tak znacznej wysokości północnego Uralu, dziwną jest rzeczą, że szczyt jego pod 60° północnej szerokości, nie jest okrytym wiecznym śniegiem; ale ten leży w wielkich siodłowatych wydrążeniach pomiędzy pojedynczemi szczytami i na wschodnim oraz północnym stoku, gdzie go można widzieć jeszcze w znacznej ilości w czerwcu i lipcu, a zatem słusznie może się uważać za wieczny. Pawdinskoj-Kamień, który dawniej miany był za najwyższą górę Uralu, według barometrycznych wymiarów Helmersen’a, ma tylko wysokości 3,326 paryzkich stóp nad powierzchnią morza.
 Dokładniej za znajomość tych gór jest bardzo utrudnioną, z powodu braku dobrych dróg. Tylko dwie drogi przez nią prowadzą: jedna południowsza, idzie z Werchoturya, przez hutniczy zakład Nikełaje-Pawdinskoj, południowym stokiem góry Pawdinskoj-Kamień, przez