Strona:PL Aleksandra Humboldta Podróże po Rossyi 01.djvu/152

Ta strona została przepisana.
ROZDZIAŁ VI.
Teraźniejszy stan i historya Ałtajskiego górnictwa. — Wydobywanie srebra w całéj Rossyi. — Muzeum i szmelcarnie w Barnaule. — Sposób działania w hutach. — Wężowa góra. — Wycieczka do szlifierni kamient w Koływańsku. — Podróż do kopalni srebra w Riddersku i Krukowsku. — Twierdza Ustkamienohorsk. — Lądowa droga do Buchtarmińska. — Kopalnia srebra w Syrjanowsku. — Kamienszczycy. — Gorące źródła w okolicach Berela. — Biełucha, najwyższa góra na Ałtaju. Odwiedziny chińskiego posterunku Baty. — Powrót do Buchtarmińska i po Irtyszu do Ustkamienohorska.

Miasto Barnant, chociaż u stóp Ałtaju, ale leżące jeszcze w stepach, jest jednak środkowym punktem Altajskiego górnictwa, będąc nietylko siedliskiem zarządu górniczego wszystkich kopalni, ale także posiadające główną szmelcarnię Altajską. Miasto to jest więc bardzo ważne dla Altaju, który górnictwu winien swoją cywilizacyę, swoje zaludnienie i z każdym rokiem pomnażającą się pomyślność. Jak ważném zaś jest górnictwo Altaju, pokazuje się z jego produkcyi, składającéj się szczególnie ze srebra i większéj niżeli jakiéjbądź innéj strony starego lądu: gdyż od pół wieku przeszło przepisana ilość srebra, którą Altaj corocznie dostarczać powinien, wynosi 1,000 pudów czyli 69,900 kolońskich grzywien. Prócz tego, wydobywanych tam bywa corocznie około 12,000 pudów miedzi i blizko 20,000 pudów ołowiu.
Roczna ilość srebra wydobywanego w Harcu (razem z kopalniami Anhaltską i Mannsfeldską) wynosi tylko 49,900, z saskich gór kruszcowych tylko 55,000, z węgierskich (oprócz Banatu) 62,000 grzywien kolońskich; ale w Meksyku dochodzi do 2,500,000 takichże grzywien.
Kruszcu, z którego dobywa się srebro Ałtaju, dostarczała przez czas długi jedna tylko kopalnia, góra Wężowa, leżąca o 280 wiorst na południe Barnaulu, ale podobnie jak to miasto u podnóża Ałtaju. Kopalnia ta jest teraz jeszcze znakomitą; ale od czasu trwania robót górniczych na Ałtaju, odkryto wiele innych kopalni, jużto w jéj pobliżu, już w znaczném oddaleniu i daléj w górach leżących, częścią teraz jeszcze rozkopywanych, częścią zarzuconych. Z pomiędzy dotąd rozkopywanych, dzielą się one na kopalnie srebra i kopalnie miedzi; osobnych kopalni ołowiu nie ma, gdyż kruszec ołowiany, razem ze srebrnym, wydobywa się z kopalni Syrjanowskiéj i Ridderskiéj.
Jak znaczną jest tymczasem ilość srebra, któréj dostarcza Ałtaj tak z drugiéj strony kruszec, z którego się ono dobywa, jest bardzo