Strona:PL Aleksandra Humboldta Podróże po Rossyi 01.djvu/156

Ta strona została przepisana.

jest jeszcze rozkopanych, które zapewne zamykają w sobie niezliczone bogactwa.
W okręgu Nerczynskim roboty rozpoczęły się w roku 1704. Dochód aż do roku 1747 ograniczał się na 28 pudach rocznie, do r. 1775 podniósł się do 630 pudów; odtąd jednak zmniejszał się powoli, i teraz wynosi tylko 200 pudów. Oprócz tego, kopalnie Nerczynskie od roku 1804 dostarczały rocznie 10 do 23,000 pudów ołowiu. Zresztą, srebro dobywane w okręgach Ałtajskim i Nerczynskim nabywa większéj wartości, skutkiem znajdującéj się w niém zwykle pewnéj ilości złota, które się oddziela w mennicach petersburskich: w roku 1846, na 1,194 pudach srebra oddzielono 46 pudów czystego złota.
Bogate szyby połączonego ze srebrem ołowiu znajdują się poza Irtyszem, w okręgach Karkaralinskim i Bajan-Aulskim: od r. 1844 do 1850 dostarczyły one 8,741 pudów ołowiu i 25⅕, pudów srebra.
Huty należące do tych min używają za materyał palny kamiennego węgla, którego bogate pokłady w niewielkiéj od nich odległości znalezione zostały.
Na Kaukazie znajdują się także liczne ślady srebrnego kruszcu; ale większa część szyb jest rozkopywaną tylko przez tamecznych mieszkańców, którzy z nich wydobywają ołów. Jednakże rząd założył hutę w wąwozie Alaghir, o 40 wiorst od Władykaukazu, która rocznie dostarcza 36,000 pudów ołowiu i około 100 pudów srebra.
Ilość dobytego w Rossyi do 1851 roku srebra jest następną: okręg Nerczynski od roku 1804 dostarczył 24,923 pudów; okręg Ałtajski, od roku 1745, 82,191 pudów; kopalnie Uralskie, od roku 1754, 738 pudów; złotodajny piasek Syberyi, od roku 1829, 872 pudy; kopalnie Woitskie i w stepach Kirgizkich 25 pud.; w ogóle przeto 108,749 pud.
Produkcya srebra, chociaż nie bardzo obfita, zapewnia wielkie korzyści z powodu obszerności pokładów. Ilość tego metalu, dostarczona przez kopalnie Ałtaju i Nerczynska, przedstawia ogólną wartość około 130 milionów rubli, i przenosi wartość złota dobytego w prywatnych płókalniach na Syberyi, w ostatnich dwudziestu leciech do 1850 roku, na 5 milionów rubli.

Pomimo wzrostu, jakiego nabyło górnictwo na Ałtaju, późniéj się ono rozwinęło niżeli Uralskie, i nie sięga daléj jednego stulecia[1]. Wprawdzie w dawniejszych czasach odbywały się już roboty na Ałtaju, jak tego dowodzą tak nazwane Czudskie kopalnie, które tam częściéj

  1. Srebro zaczęło tam być wydobywane 1743 roku