Strona:PL Alighieri Boska komedja 479.jpeg

jego omo. (t. j. homo) — człowiek. Zgłoski te mniemano widzieć tak rozłożonemi: dwoje oczu — są to niby dwa o, zaś łuki zawieszone nad oczami i nos je łączący stanowią literę (M); pod dwiema arkami tej litery mieszczą się dwa o, i tym sposobem formuje się rodzaj monogramu , czyli . — Im twarz jest chudsza, tem wybitniejszemi przedstawiają się jej zarysy.
 7. Forese de' Donati, brat znakomitego przywódcy Czarnych — Corso Donati, był osobistym przyjacielem Dantego i jego powinowatym, bo żona Poety Gemma, była także z domu Donati.
 8. Eli lamma sabaehtani, są słowa które wymówił Chrystus przed skonaniem. Jakkolwiek Chrystus, wedle natury ludzkiej, cierpiał na krzyżu, według natury Boskiej, radośnie konał, krwią swoją odkupując rodzaj ludzki; podobnież dusze dręczące się w szóstym zakresie Czyśca, chociaż męczą się głodem i pragnieniem na widok drzewa i roszącej go wody, z upragnieniem jednak spieszą ku temu drzewu, bo wiedzą, że przez mękę oczyszczają się od grzechu i że coraz to bliższą staje się dla nich chwila wyzwolenia i połączenia się z Bogiem.
 9. Widzieliśmy w Pieśni IV. Czyśca, że kto zwlekał żal i pokutę za grzechy aż do ostatniej chwili, zostawać musi w przedsieni Czyśca tyle lat, ile przeżył na świecie, chyba że ktoś z żyjących, a zostających w łasce u Boga, wesprze grzesznika modlitwą.
 10. Nella — żona Forese Donato, cnotliwa wśród powszechnego zepsucia.
 11. Barbagia — góra w Sardynji zamieszkiwaną była przez kobiety słynne z bezwstydności swojej: a jednakże, powiada Forese, że w tej Barbagji, gżzie została żona jego, to jest we Florencji, kobiety jeszcze są bezwstydniejsze.
 12. To jest: prędzej spadnie kara na bezwstydne kobiety Florencji, aniżeli dziecię wyrośnie na młodzieńca.