zawsze do rodzaju niższego, tak pomiędzy Duchami jak i pomiędzy ludźmi.“
539. Przy wykonywaniu niektórych zjawisk, jak n. p. burzy, czy działa jeden duch lub też zbierają się one całemi masami?
„W niezliczonej ilości.“
540. Duchy działające w zjawiskach natury czy działają z samowiedzą, na mocy swej wolnej woli, lub też na mocy popędu instynktowego, bez rozwagi.“
„Jedne tak, inne nie. Użyję tutaj porównania; przedstaw sobie mirjady tych zwierzątek, co powoli wyrzucają na powierzchnię oceanu wyspy albo i całe archipelagi; czyż sądzisz, że nie ma w tem celu opatrznościowego, i że to przeistoczenie powierzchni ziemskiej nie jest koniecznem do zachowania harmonji powszechnej? Są to jednak zwierzęta najniższego stopnia, wykonywające tę pracę dla siebie i wcale nie podejrzewające, że są użyte za narzędzie Boga. Tak samo i Duchy najwięcej zacofane, bywają użyteczne powszechnie, gdy próbują życia, a przedtem, zanim nabiorą przekonania o swej wolnej woli, działają one w pewnych zjawiskach, jako czynniki bezwiedne; najprzód muszą wykonywać, a później, gdy rozum ich zaczyna rozwijać się, będą kierować i rozkazywać żywiołom świata materjalnego; następnie będą już mogły kierować sprawami świata moralnego. Takim sposobem wszystko wysługuje się, wszystko wiąże się w jeden łańcuch, którego pierwszem ogniwem atom, a ostatniem archanioł poczęty z tego atomu; zachwycające prawo harmonji, którego wasz ograniczony umysł nie jest w stanie pochwycić w całości.“
541. W bitwach czy znajdują się Duchy przypatrujące się i pomagające walczącym wojskom?
„Znajdują się; podtrzymują ich męztwo.“
