Strona:PL Allan Kardec - Księga duchów.djvu/284

mowę tylko że zwierzęca jest instynktowa, ograniczona do pewnych potrzeb i pojęć, ludzka zaś jest zdolną kształcić się i nacinać do wszystkich potrzeb umysłowych.“
 Ryby wędrujące masami, jak i jaskółki muszą słuchać przewodnika, do czego muszą też posiadać sposób porozumiewania się, dla zjednoczenia się. Być może odbywa się to za pomocą bystrzejszego wzroku, dozwalającego im postrzegać znaki, jakie sobie podają; być może też i woda jest pośrednikiem, który im udziela pewnego rodzaju drgań. Bądź co bądź, posiadają one środki do porozumiewania się, tak samo jak i inne nieme zwierzęta, wykonywujące spólną pracę. Czy dziwić się potem, że się Duchy znoszą pomiędzy sobą, nie używając do tego żadnych słów zgłoskowanych? (282).
 595. Czynności zwierząt czy się na ich wolnej woli opierają?
 „Nie są to proste machiny, jak się to wam zdawać może; swoboda ich działań jest jednak ograniczoną do ich potrzeb, i nie może porównać się ze swobodą ludzką. Będąc o wiele niższemi od człowieka, nie mają jednakich z nim obowiązków. Ich swoboda ogranicza się do czynności życia materjalnego.“
 596. Zkąd pochodzi szczególna zdolność u niektórych zwierząt do naśladowania mowy ludzkiej, i czem się to dzieje, że zdolność ta prędzej ukazuje się pomiędzy ptakami jak po między małpami n. p., które z powierzchowności najwięcej bywają do niego podobne?
 „Z podobieństwa organu głosowego, w połączeniu ze szczególniejszą zdolnością naśladownictwa; małpa naśladuje ruchy, ptaki naśladują głos.“
 597. Ponieważ zwierzęta posiadają rozum dopuszczający niejaką swobodę w ich postępkach, czy mają przezto jaki pierwiastek niezależny od materji?
 „Mają, taki, który ciało przeżyje.“
 — Pierwiastek ten czy ma jakie podobieństwo do duszy ludzkiej? J
 „Jeżeli chcecie i to będzie dusza; zależy to od znaczenia jakie nadawać będziecie temu wyrazowi;