zamierza rozbierać. Drwić z rzeczy, których się nie zna, których sumiennie nie zbadano, jest to składać obok lekkomyślności złe wyobrażenie i o zdolności swej krytycznej. Gdybyśmy podawali filozofią tę jako płód rozumu ludzkiego, wtedy znaleźlibyśmy zapewne więcej pobłażania i mniej pogardy, i miałaby ona zaszczyt zwrócić na siebie uwagę tych, co tuszą, że dzierżą w ręku swem sąd opinji publicznej; lecz ona pochodzi od Duchów — co za głupstwo?! — zaledwo warta jest ich spojrzenia; z tytułu sądzą o niej, zupełnie tak samo jak w bajce małpa sądzi o orzechu z jego łupiny. Proszę pominąć pochodzenie, i przypuśćmy na chwilę, że książka niniejsza jest dziełem człowieka, a wtedy proszę sumiennie powiedzieć, czy po jej gruntownem przeczytaniu, jest co do wyśmiania?
Najzawziętszym spółzawodnikiem materjalizmu jest duchownictwo; dziwić się więc nie trzeba, że ma ono przeciwko sobie wszystkich materjalistów; lecz ponieważ materjalizm jest doktryną, z którą nikt odwagi nie ma głośno się odzywyć, (dowodzi to, że ci co go wyznają, nie czują się być bardzo silnymi, i że sumienie ma przewagę u nich) dla tego zasłaniają się płaszczykiem rozsądku i nauki; a co dziwniejsza, że sceptycy nawet, przemawiają w tym razie w imię religji, zupełnie im obcej, a którą pojmują tyleż co i duchownictwo. Za cel ich pocisków służy szczególniej cudowność i nadprzyrodzoność, których istnienia nie przypuszczają; owóż duchownictwo podług nich jest oparte na cudowności, musi być przeto śmiesznością. Nie chcą oni zastanowić się, że potępiając bez wszelkiego zastrzeżenia cudowność i nadprzyrodzoność, potępiają tem samem i religję; istotnie, religją jest opartą na objawieniu i na cudach; owóż cóż to iest. objawienie, jeśli nie udzielanie się czyli objawienie otrzymane z po za świata ludzkiego? Począwszy od Mojżesza, wszyscy autorowie święci, mówili od najdawniejszych czasów o podobnego rodzaju udzieleniach. Cóż to są cuda? jeśli nie sprawy cudowne i nadprzyrodzone przedewszystkiem, które zgodnie ze znaczeniem
