nowego, ponieważ jej podstawy istniały zawsze i wszędzie — gdzież jest ten śmiałek, co targnąłby się je obalić szyderstwem lub prześladowaniem? Jeśli zabronią w jednem miejscu, to powstanie w innem, i to tam gdzie uprzednio je potępiono, albowiem istnieje ono w naturze; a żadnej siły natury człowiek zniszczyć nie może, tak samo jak nie może sprzeciwiać się wyrokom Bożym.
Zresztą co za korzyść uzyskanoby, przeszkadzając szerzeniu się pojęć duchowniczych? Prawda, pojęcia te powstają przeciwko wszelkim nadużyciom, pochodzącym z pychy albo z samolubstwa, lecz te nadużycia korzystnemi są tylko dla wyjątków, a nie dla mas; pociągną więc one za sobą masy, znajdując rzeczywistych przeciwników tylko w tych, co z nadużyć korzyści ciągnęli. Przeciwnie, wpływem swoim pojęcia te zrobią ludzi lepszymi w stosunkach pomiędzy sobą, mniej chciwymi w rzeczy zarobków lub zysków, i więcej uległymi wyrokom Boskim, co wszystko jest zadatkiem porządku i spokoju.
Duchownictwo przedstawia się pod trzema rozmaitemi postaciami: w rzeczy objawień duchowych, w zasadach filozoficznych i w moralności z niego wypływającej, oraz w zastosowaniu tych zasad: ztąd trzy klasy czyli trzy stopnie i jego wyznawców: 1. ci co wierzą w objawy duchowe, i ograniczają się na ich uznaniu: dla nich nauka spoczywa w samych doświadczeniach; 2. ci co pojmują jego doniosłość moralną; 3. ci co wykonują tę moralność, albo usiłują takową wykonywać. Zapatrując się jakkolwiekbądź, czy ze stanowiska naukowego czy moralnego, każdy zrozumie, że dziwne to zjawisko musi wywołać cały szereg nowych pojęć, których następstwem będą głębokie zmiany w łonie ludzkości, zmiany jak to łatwo pojąć prowadzące ku lepszemu.
Przeciwników duchownictwa możnaby też podzielić na 3 klasy: 1. tych, którzy przeczą z zasady wszystkiemu, co nowe lub co od nich nie pochodzi, i którzy mówią o niem bez znajomości przyczyn. Do rzędu ich należą ci wszyscy, którzy po za obrębem
