Strona:PL Allan Kardec - Księga duchów.djvu/63

 7. W wewnętrznej właściwości materji czy da się wynaleźć przyczynę, która posłużyła do jej ukształtowania?
 „Ta właściwość przecież musi mieć swoją przyczynę? Przyczyna zasadnicza jest więc koniecznie potrzebną.“
 Przypisywać początek powstawania rzeczy właściwości wewnętrznej materji, jest to brać skutek za przyczynę, ponieważ sama właściwość jest skutkiem, pochodzącym od pewnej przyczyny.
 8. Co myśleć o zdaniu, które przypisuje początkowe powstawanie pewnemu przypadkowemu skupieniu się materji czyli przypadkowi?
 „Inna to jeszcze niedorzeczność. Jakiż człowiek rozsądny zechce uważać przypadek za coś rozumnego? A co to jest przypadek? Nic.“
 Harmonja regulująca sprężyny wszechświata wydaje tylko połączenia tudzież zamiary dające się określić, i już przez to samo objawia się jako potęga rozumna. Przypisywać przeto początkowe powstawanie przypadkowi jest niedorzecznością, bo przypadek jest rzeczą ślepą, a więc jako taki skutków rozumnych wywołać nie może. Przypadek rozumny, samo przez się przestaje być przypadkiem.
 9. W przyczynach pierwotnych, czasem się daje dostrzegać wiedza najwyższa, która przewyższałaby wszystkie inne wiedze?
 „Macie przysłowie, które powiada: po robocie poznaje się robotnika. Przypatrujcież się dziełu, a wtedy poznacie, kto jest jego twórcą. Pycha rodzi niewiarę. Człowiek pyszny nie uznaje nikogo po nad sobą, i to go robi niedowiarkiem. Biedna istoto! wszak jeden podmuch Boży jest dostateczny, aby cię zgładzić.“
 Sądzić trzeba o potędze wiedzy podług dzieł, które są jej płodem; żadna istota ludzka nie mogła stworzyć tego, co przyroda stworzyła, i co jest dowodem, że wiedza ta jest wyższą od wiedzy ludzkiej. Niech będą niewiedzieć jakie cuda, które wiedza ludzka potworzy, zawsze jednak musi mieć ona swoją przyczynę, a w miarę wielkości jej czynów urasta i wielkość przyczyny pier-