Trwałość obrazu inwersyi jest wogóle bardzo nierówna wobec różnorodności figur. N. p. obrazy figur robionych z drutu są bardzo trwałe, obrazy przedmiotów ze szkła, jak i najrozmaitszych sprzętów znikają bardzo szybko.
Największą trwałością odznaczają się obrazy figur stożkowych robionych trzechwymiarowo z drutu. Powiedzieć o nich można, iż odwracają się one na czas nieograniczony. Wpatrując się n. p. w odwrócony stożek, można się doń zbliżać i od niego oddalać na 3 — 5 metrów, czyniąc to prędko, albo wolno, w prawo lub w lewo, w tył lub naprzód; można również od osoby obserwującej stożek ów oddalać lub go do niej zbliżać, albo też kazać jej punkt wpatrywania się przerzucać na daleki i bardzo blizki, powtarzając to po kilka razy można także drugie zasłonięte oko ostrożnie otwierać i zamykać, lornetkę z obserwującego oka zdejmować i znowu ją wkładać, albo też wkładać ją do połowy oka tylko, wobec czego połową oka zobaczy się jeden obraz inwersyi, drugą połową zaopatrzoną w szkło — drugi. Można nakoniec zasłaniać obserwujące oko na 5 — 10 sekund i znów je odsłaniać, albo też przenosić je na inną powierzchnię, żeby obserwować powidok tejże figury, a trwałość inwersyi ostoi się wobec tych wszystkich na nią zamachów[1].
c. W obrazie inwersyi, zarówno figur trzechwymiarowych, jak i płaskich obserwować można ciekawe bardzo ruchy złudzeń do wywołania których niezbędnem jest zachowanie trwałości obrazów. Trwałość tę zaś otrzymuje się bardzo łatwo, wstrzymując się od ruchów niezbędnych do kontrolowania istotnego wymiaru przestrzennego obserwowanej figury, czyli poddając się biernie raz wywołanemu złudzeniu inwersyi.
Nie znaczy to, aby każdy ruch oka znosił złudzenie, wcale nie, skoro jak widzieliśmy na poprzednim przykładzie przerzucać można okiem punkt wpatrywania się na większą lub mniejszą odległość nie tracąc przez to obrazu złudzeniowego stożka, ale czynić to należy na tle tego zawieszenia jednej tylko charakterystycznej kategoryi ruchów oka, t. j. ruchów służących do oceniania rzeczywistych wymiarów przestrzennych przedmiotu.
Jeżeli zaś zechcemy w dalszym ciągu doświadczenia obraz złudzeniowy i trwały tegoż stożka wprawić w ruch, wówczas poruszać musimy nie okiem ale głową, w ten sposób, żeby niejako przenosić to, unieruchomione do pewnego stopnia oko za pośrednictwem tychże
- ↑ Przykład ów dowodzi wymownie, że zmiana akkomodacyi, jakto dowodzi Loeb, nie jest bezpośrednią przyczyną tego zjawiska.
