Strona:PL Anton Czechow - 20 opowiadań.djvu/67

 Ale Semipałatow był w błędzie: staruszek wszystko dobrze rozumiał.
 Po tygodniu widzieliśmy już skutki jego czytania. Podchodcew, który czytał drugi tom „Żyda — wiecznego tułacza“, nazwał Budyłdę „jezuitą“; Smirnow zaczął zjawiać się w urzędzie w nietrzeźwym stanie. Ale najgorzej czytanie podziałało na Merdiajewa: schudł, opuścił się, zaczął pić.
 — Prochorze Siemionyczu! — błagał Budyłdę, — Bóg pana wynagrodzi! Niech pan poprosi ekscelencję, żeby mi darował... Ja nie mogę czytać. Czytam po całych dniach i nocach, nie sypiam, przestałem jeść... Żona zamęczyła się już, czytając mi na głos, a niech mnie Bóg skarze, żebym choć jedno słówko zrozumiał! Oddajcie mi tę przysługę chrześcijańską!
 Budyłda kilkakrotnie zdobywał się na odwagę i meldował o tym naczelnikowi, ale Semipałatow machał tylko ręką i przechadzając się po biurze z Hałamidowem, wytykał wszystkim nieuctwo.
 W ten sposób minęły dwa miesiące a cała ta historia miała najokropniejszy epilog.
 Pewnego razu Merdiajew, przyszedłszy do pracy, zamiast zasiąść przy swym biurku, padł po środku biura na kolana, rozpłakał się i jęknął:
 — Przebaczcie mi, chrześcijanie prawosławni, że fałszywe monety robię!
 Potem wszedł do gabinetu naczelnika, ukląkł i oznajmił:
 — Wybacz, ekscelencjo, wczoraj niemowlę do studni wrzuciłem!...
 Uderzył czołem o podłogę i zalał się łzami...
 — Co to ma znaczyć?! — zdumiał się Semipałatow.
 — To znaczy, wasza ekscelencjo, — powiedział Budyłda ze łzami w oczach, — że, chłop zmysły stracił! Kręćka dostał... A Pan Bóg wszystko widzi, wasza ekscelencjo. A jeżeli się waszej ekscelencji słowa moje nie podobają, to proszę o dymisję. Lepiej mi z głodu umrzeć, niż na stare lata podobne rzeczy oglądać!...
 Semipałatow zbladł i przeszedł się z kąta w kąt.