Strona:PL Arystoteles - Poetyka.pdf/25

Ta strona została uwierzytelniona.

się, jak kiedy np. posąg Mitysa w Argos zabił mordercę tegoż, runąwszy na patrzącego[1]; wydaje się bowiem, że to nie przypadkowo stało się. Dlatego pomysły tego rodzaju muszą być piękniejsze.


ROZDZIAŁ X.

A z pomysłów jedne proste są, drugie zawikłane, gdyż i czynności, których naśladowaniem są pomysły, same już takimi są właśnie. Prostą zaś nazywam czynność, w któréj przebiegu ciągłym i stanowiącym według określenia powyższego jedność, przejście[2] dzieje się bez przełomu albo poznania; zawikłana zaś jest taka, w któréj dzieje się przejście przez przełom albo poznanie, albo przez jedno i drugie. A wyniknąć to powinno z samegoż układu pomysłu, tak, aby wypłynęło ze zdarzeń zaszłych poprzednio bądź z konieczności, bądź według prawdopodobieństwa. Wielka to bowiem różnica, czy dzieje się coś przez pewne zdarzenia, czy po nich.


ROZDZIAŁ XI.

A przełom jestto przejście do czegoś, co czynom dokonywanym przeciwne jest w sposób podany, i to, jak powiedziało się, według prawdopodobieństwa albo z konieczności. W „Edypie“ np. ten, który przyszedł w zamiarze ucieszenia Edypa i uwolnienia go od obawy przed pożyciem z matką, skoro wyjawił, kim jest, przeciwny sprawił skutek[3]. A w „Lynkeusie“, gdy go na śmierć prowadzono i Danaos towarzyszył mu w zamiarze ode-

  1. Argejczyk Mitys miał zginąć wśród rozruchów politycznych, a o wypadku tutaj wspomnianym mówi także Plutarch: de sera num. vind. VIII. 553 d.
  2. Przez przejście mamy rozumieć zmianę nieszczęścia w szczęście albo odwrotnie; stanie się ono przełomem wówczas, gdy osoba działająca w pewnym celu dokona mimowiednie czegoś wręcz przeciwnego, jakto określone jest na początku rozdz. następującego.
  3. Sophocl. Oed. Rex 1002 sqq.