Wyrażenia zaś wszelkiego części są następujące; głoska, zgłoska, spójnik, imię, słowo, łącznik, odmiana i mowa. Otóż głoską jest głos nierozdzielny, nie każdy jednak, lecz taki, z którego może powstać głos zrozumiały, gdyż i zwierząt głosy są nierozdzielne, ale żadnego z nich nie nazywam głoską. A rodzajami jéj są: samogłoska, półsamogłoska i głoska niema. Samogłoską jest głoska mająca głos zrozumiały bez przyczepienia się (języka albo warg); półsamogłoska, mająca głos zrozumiały z przyczepieniem się, np. s i r; głoska niema zaś, niemająca głosu z przyczepieniem się samém dla siebie, ale stająca się zrozumiałą w połączeniu z głoską inną głos jakiś mającą, jak g i d. A różnią się one ułożeniem ust i miejscem w nich, przydechem mocnym i słabym, długością i krótkością, tonem podniesionym, zniżonym i średnim. O szczegółach tych w nauce o miarach wiérszowych rozprawiać jest miejsce.
Zgłoską zaś jest głos bez znaczenia, złożony z głoski nieméj i głos mającéj; bo téż gr bez a i razem z a zgłoską jest, np. gra. Ale i o tych różnicach rozprawiać jest rzeczą nauki o miarach wiérszowych.
A spójnikiem jest głos bez znaczenia, który (1457. a) ani nie przeszkadza ani nie pomaga do składu głosowi jednemu zrozumiałemu, mogącemu złożyć się z głosów kilku, a daje się kłaść i z kraja i w środku; kłaść go jednak na początku mowy sam dla siebie, niestosownie, np. i, albo, zaś. Albo téż jest to głos bez znaczenia, który z głosów więcéj niż jeden, a mających znaczenie, tworzyć może jeden głos ze znaczeniem.
A łącznikiem jest głos bez znaczenia, który wskazuje początek, albo koniec, albo określenie, np. owo „mówię“, owo „dokoła“, owo „inne“. Albo téż jest to głos bez znaczenia, który ani nie przeszkadza, ani nie pomaga do składu głosowi jednemu zrozumiałemu, powstałemu z głosów kilku, a kłaść się może i z kraja i w środku[1].
Imieniem zaś jest głos ze znaczeniem, bez określenia czasu, którego żadna część sama dla siebie znaczenia nie ma; w zło-
- ↑ Co rozumieć przez łącznik, trudno z określenia podanego wyjaśnić, zwłaszcza że i tekst mamy przed sobą zepsuty.
