Strona:PL Astor - Podróż na Jowisza.djvu/30

nawet przypada cokolwiek większa rozległość terytoryalna, niż dla Anglii.
 Wszelkie niebezpieczeństwo wojny usunięte przez przyłączenie się do związku Kanady; pomiędzy Anglią i Stanami Zjednoczonemi ma dziś już tylko miejsce zdrowe i przyjazne współzawodnictwo na polu przemysłu i handlu, stosunki tem łatwiejsze są do utrzymania, że oba mocarstwa rozwijają swoją działalność na dwóch przeciwnych półkulach. Anglia podbiła znaczne obszary ziemi w Azyi i Afryce, podczas gdy Stany Zjednoczone rozwijają działalność swoją, jakeśmy to powiedzieli wyżej, a tak tu, jak tam, panuje mowa angielska i dziś napewno powiedzieć można, że prawie połowa kuli ziemskiej zamieszkaną jest przez ludność, mówiącą po angielsku. Nadzwyczajna szybkość postępów na drodze nauki byłaby niemożliwą, gdyby nie ta niemal uniwersalność mowy, ułatwiająca porozumienie się w kwestyach naukowych. Przyczyny, będące powodem do ciągłych wojen wśród mocarstw kontynentalnych, zostały usunięte. Miliony ludzi, których głównem zajęciem było wyniszczenie innych, są dziś zwrócone na drogę pracy produkcyjnej; ale przyszło to już za późno; zgubny wpływ wojen wywarł swe zabójcze skutki!
 Teraz rzućmy okiem na naszą epokę i wejrzyjmy w sposoby, jakiemi dziś rozporządza człowiek w życiu prywatnem i publicznem. Wyspa Manhattan posiada 2,500,000 mieszkańców; jest ona prócz tego otoczona pasem ziemi, szerokim na kilka mil, zamieszkanym przez 12,000,000 ludności, co stanowi razem 14,500,000 dusz. Kilka to mil kwadratowych, najważniejsza dzielnica New-Yorku, połączona ze wszystkich stron z otaczającą oko-