Strona:PL August Czarnowski - Zielnik lekarski (wyd. 3).pdf/235

Ta strona została skorygowana.

Zewnętrznie używa się pogniecionych jagód do okładów na oparzelizny.
CENA: 100 kg liści (Folia Vitis idaei): 40—70 zł.

120. VALERIANA OFFICINALIS L.
Kozłek lekarski.
(Koziołek — Bieldrzan).
(ValerianeaeKozłkowate).

B. — Bylina hodowana dla celów leczniczych tylko jako dwuletnia. Korzeń krótki lub podługowaty, wygląda jak kikut; wypuszcza na wszystkie strony pod ziemią żółto-brunatne pędy. Łodyga prosta, zielona, pusta, karbowana; dorasta do wysokości 1 m. Liście naprzemianległe, pierzaste, z lancetowatymi listkami gładkimi, lśniącymi, tłustawymi w dotknięciu, dolne długo-szypułkowe, dalej ku górze krótko-szypułkowe, najwyższe siedzące. Kwiaty białe, często różowe, o koronie wciętej 5-krotnie i kielichu zamieniającym się na wierzchołku nasienia w pióropusz, zebrane w wierzchołkowym baldachogronie. Owoc — podługowaty, brunatnawy orzeszek. Woń wstrętna, przypomina koci mocz; smak korzenny, ostry, gorzkawy.
Do celów uprawy nadaje się najlepiej Valeriana officinalis i val. latifolia, gdyż ma najwięcej olejku najlepszej jakości.
ROŚNIE na wilgotnych łąkach, nad brzegami rzek i strumyków, po rowach, lasach i zaroślach.
UPRAWIA się w Niemczech, Holandii, Stanach Zjednoczonych Ameryki, Kanadzie i Anglii. Najwięcej zyskuje aromatu w położeniu słonecznym. Nie lubi świeżego nawozu, wymaga dobrze przegniłego i wyleżałego, a ziemi wolnej od chwastów. Najlepsza gleba lekka z domieszką próchnicy i wapna. Wg J. Biegańskiego („Polskie zioła“ z roku 1935 Nr. 3, str. 9) ziemia musi być w dobrej kulturze i dość wilgotna.
Drobne chwasty częstokroć masowo wychodzące można niszczyć za pomocą planetu lub płytko przegracowując ziemię,