Strona:PL Balzac-Ludwik Lambert.djvu/021

 Szukając wytchnienia po tej katastrofie, Balzac chroni się na prowincję, do Bretanji; nosi się z planem aby w tej ojczyźnie szuanerji napisać powieść z niedawnej przeszłości Francji. Szuanie — mimo iż utwór ten jest jeszcze na pograniczu między jego twórczością młodzieńczą a dojrzałą — był to pierwszy i wielki jego sukces pisarski. Tuż po tej książce ukazuje się Fizjologja małżeństwa, która czyni go nietylko głośnym ale modnym, odsłaniając w nim wielkiego sprzymierzeńca kobiety. Balzac zaczyna wchodzić w świat literacki Paryża, a potrosze i w salony arystokracji napoleońskiej (księżna d’Abrantès) i legitymistycznej (księżna des Castries). Ciężki, rubaszny, nieobyty, nie umiejący się ubrać (mimo tylu kart poświęconych tej sztuce!), podbija mimo to każdego kto się doń zbliży bogactwem i żywością myśli, oszałamiającą wymową, kipieniem genjuszu. Salony oglądają go jak osobliwe zwierzę. Balzac kocha się potrosze w pani des Castries, która próbuje go wodzić za nos; przygoda ta, arcy-romantycznie upiększona, znajdzie wyraz w opowiastce o Pani de Langeais. W tej epoce Balzac usiłuje być dandysem, nosi olśniewające kamizelki, żyje za pan brat z najmodniejszemi „lwami” Paryża.
 Ukazuje się Jaszczur i inne powieści; sława młodego pisarza, „znawcy serca kobiety”, rozchodzi się na Europę. Rzecz osobliwa, Balzac, który dziś jest pisarzem prawie wyłącznie męskim, wówczas był bożyszczem kobiet. Z najbardziej odległych stron płyną do niego listy, kreślone rączką czytelniczek. Jeden z takich listów, z zapadłej Ukrainy, zaważył na życiu Balzaka. Korespondentką była pani Hańska, z domu hrabianka Rzewuska (siostra Henryka, powieściopisarza). Zawiązała się żywa korespondencja, Balzac rozkochał się na niewidziane w egzotycznej nieznajomej; kiedy, dzięki spotkaniu w Szwajcarji (pod okiem męża), przekonał się że ta interesująca osoba jest młoda,