Strona:PL Balzac-Ludwik Lambert.djvu/188

Ta strona została uwierzytelniona.
XVI.

Widzenie polega na tem, aby widzieć zarówno zjawiska świata materjalnego jak duchowego w ich pierwotnych i następowych rozgałęzieniach. Najwspanialsze umysły ludzkie to te, które wyszły z mroków abstrakcji aby dojść do światła widzenia. (Specialité, species, wzrok, wzierać, widzieć wszystko i od jednego razu; speculum zwierciadło lub zdolność ocenienia rzeczy oglądaniem jej w całości.) Jezus był widzącym, widział fakt w jego korzeniach i jego owocach, w przeszłości która go poczęła, w obecności w której się objawiał, w przyszłości w której się rozwijał; wzrok jego przenikał cudze myśli. Doskonałość wewnętrznego wzroku rodzi dar widzenia. Widzenie góruje nad intuicją. Intuicja jest jedną ze zdolności WEWNĘTRZNEGO CZŁOWIEKA, którego widzenie jest atrybutem. Działa ona zapomocą nieuchwytnego poczucia, którego ten kto mu jest posłuszny jest nieświadom: Napoleon usuwający się instynktownie z miejsca nim kula w nie uderzyła.

XVII.

Między sferą widzenia a sferą abstrakcyjności znajdują się, tak jak pomiędzy tą ostatnią a instynktem, istoty, w których rozmaite przymioty tych dwóch królestw kojarzą się i wydają mięszańców: genjalnych ludzi.

XVIII.

Widzący jest nieodzownie najdoskonalszym wyrazem CZŁOWIEKA, ogniwem łączącem świat widzialny ze światami wyższemi: działa, widzi i czuje swojem WNĘTRZEM. Człowiek abstrakcji myśli. Człowiek instynktu działa.