Strona:PL Balzac - Córka Ewy; Sekrety księżnej de Cadignan.djvu/19

nie i poznanie się w Szwajcaryi, gdzie pani Hańska bawiła z mężem i rodziną, i stosunek guasi-miłosny, z wzajemnemi obietnicami małżeństwa, ciągnący się przez lat 17 na przestrzeń kilkuset mil, z przerwami czasem po 7 lat pomiędzy jednem widzeniem a drugiem, wreszcie, na kilka miesięcy przed śmiercią pisarza, zakończony małżeństwem, którego harmonia nie przetrwała ani tych kilku miesięcy. Dzięki tej „fincie“, geniusz Balzaka nie tylko nie pozwolił sobie odkraść ani litery z dzieła miał do wydania na świat, ale jeszcze dorzucił doń paręset listów, ogłoszonych niedawno p. t. Lettres à l‘Etrangère. Ta odległa, tak „dekoracyjna“ miłość, której promień przyświecał mu przez kilkanaście lat życia, pozwoliła Balzakowi obronić się ponętom świata i wytrwać w swojej celi pustelnika przy pracy pochłaniającej stale po kilkanaście godzin na dobę. W jaki sposób ten wielki samotnik potrafił w przelotnych skokach nurka w społeczeństwo wyłowić te arcydzieła przenikliwej, wszechstronnej i w każdem słowie nowej obserwacyi, pozostaje tajemnicą osobliwych darów istoty twórczości.
 Każda zatem z dwu figur Balzaka, będących bohaterami tych opowiadań, zawiera coś z niego samego. W intencyach autora, Natan, ze swoim fałszywym i krótkotrwałym blaskiem, jest przeciwieństwem wytrwałego i świadomego siebie geniuszu Balzaka, d‘Arthez zaś jego — może nieco chłodnem,