Strona:PL Balzac - Cierpienia wynalazcy.djvu/167

tęga narowu? czy ta siła tkwi w samej jego istocie czy pochodzi z ludzkiej słabości? Czy istnieją pasje będące już na granicy szaleństwa? Śmiać mi się chce, gdy widzę, jak moraliści usiłują zwalczać podobne choroby za pomocą pięknych sentencyj!... Zdarzyła się chwila, w której książę, podrażniony odmową intendenta gdy raz zażądał pieniędzy, zapragnął przejrzeć rachunki, ot, głupstwo! Nic łatwiejszego jak sporządzić rachunek. Intendent powierzył sekretarzowi akta, aby z nich ustalił bilans listy cywilnej Kurlandji. Wśród swej pracy, w nocy, gdy ją miał już ukończyć, młody papierożerca spostrzega się iż żuje pokwitowanie księcia na dość znaczną sumę. Strach go ogarnia; przerywa w pół wyrazu, biegnie rzucić się do stóp księżnej tłumacząc jej swój nałóg, błagając o wstawiennictwo, żebrząc ratunku. Było to w nocy... Uroda młodego sekretarza wywarła takie wrażenie na tej kobiecie, iż wyszła zań skoro została wdową. I tak, w pełni XVIII wieku, w kraju gdzie królowała wszechwładnie moc herbu, syn złotnika został panującym... Ba, czemś więcej!... Był regentem w czasie śmierci pierwszej Katarzyny, opanował cesarzową Annę i zapragnął być Richelieu’m Rosji. Otóż, młodzieńcze, wiedz to jedno: że, jeżeli ty jesteś piękniejszy od Birona, ja, mimo iż prosty kanonik, wart jestem więcej od barona Goërtza. Zatem, siadaj! znajdziemy ci księstwo kurlandzkie w Paryżu, w braku zaś księstwa, zawsze znajdziemy bodaj jaką księżnę.
 Hiszpan wziął Lucjana pod ramię, zmusił go dosłownie aby wsiadł do kolasy, pocztyljon zatrzasnął drzwiczki.
 — Teraz, mów, słucham, rzekł kanonik toledański do zdumionego Lucjana. Jestem stary ksiądz, któremu wszystko możesz powiedzieć bez obawy. Schrupałeś dotąd zapewne jedynie swą ojcowiznę, albo pieniądze mamusi. Narobiliśmy trochę dłużków, jesteśmy zaś nadziani honorem aż po koniuszek tych lakierowanych bucików... No, wyspowiadaj się śmiało; zupełnie tak jakbyś mówił do samego siebie.
 Lucjan znajdował się w położeniu owego rybaka z arabskiej