Strona:PL Balzac - Cierpienia wynalazcy.djvu/171

na ludu podnoszą się dwie istoty: uboga młoda dziewczyna, właśnie ta Joanna d’Arc o której mówiliśmy; następnie mieszczanin, nazwiskiem Jakób Coeur. Jedna daje swe ramię i urok swego dziewictwa, drugi swoje złoto: królestwo uratowane. Ale dziewczyna dostaje się do niewoli!... Król, który może wykupić dziewczynę, pozwala ją spalić żywcem. Co zaś do bohaterskiego mieszczanina, król daje go oskarżyć o śmiertelne zbrodnie swym dworzanom, którzy rozszarpują jego mienie. Szczątki niewinnego człowieka, osaczonego, tropionego, zdławionego ręką sprawiedliwości, bogacą pięć szlachetnych domów... I ojciec arcybiskupa z Bourges opuszcza królestwo, aby doń nigdy nie wrócić, bez grosza ze swych majątków we Francji, nie mając innego mienia prócz tego które zawierzył Arabom, Saracenom w Egipcie. Mógłbyś jeszcze powiedzieć: „To przykłady zbyt stare, wszystkie te niewdzięczności mają trzysta lat publicznego nauczania, szkielety zaś liczące tyleż lat życia przechodzą w sferę bajki“. Otóż, młody człowieku, czy wierzysz w ostatniego boga Francji, w Napoleona? Trzymał jednego ze swych generałów w niełasce, zrobił go marszałkiem jedynie bardzo niechętnie, nigdy nie posługiwał się nim szczerze. Ten marszałek nazywał się Kellermann. Wiesz czemu? Kellermann ocalił Francję i pierwszego konsula pod Marengo śmiałą szarżą, której dano brawo wśród krwi i ognia. W biuletynie nie było nawet wzmianki o tej bohaterskiej szarży. Przyczyna oziębłości Napoleona dla Kellermanna jest także przyczyną niełaski Fouchégo, Talleyranda: to ta sama niewdzięczność króla Karola VII-go, Richelieu’go, niewdzięczność...
 — Ale, ojcze, przypuściwszy, iż ocalisz mi życie i dasz w rękę fortunę, rzekł Lucjan, czynisz mi w ten sposób wdzięczność zbyt lekką.
 — Urwisie, rzekł ksiądz uśmiechając się i biorąc Lucjana za ucho aby je pokręcić z poufałością jakgdyby królewską, gdybyś był niewdzięczny wobec mnie, byłbyś wówczas człowiekiem silnym i pokłoniłbym się przed tobą; ale jeszcze nie zaszedłeś tak