Strona:PL Balzac - Dwaj poeci.djvu/44

szego syna, żył w majątku żony, wiosce koło Barbezieux, którą znakomicie gospodarował, chodząc sam na targ sprzedawać zboże, sam przerabiając własne wino, i drwiąc sobie z docinków, byle mógł gromadzić talary i zaokrąglić, od czasu do czasu, swą posiadłość.
 Okoliczności dość rzadkie na zapadłej prowincji zaszczepiły pani de Bargeton zamiłowanie muzyki i literatury. Podczas Rewolucji, niejaki ksiądz Niollant, najlepszy uczeń księdza Rose, ukrył się w zameczku w Escarbas, unosząc zawiniątko z nutami. Opłacił sowicie gościnę starego szlachcica, zajmując się wykształceniem córki jego Anais, zwanej przez skrócenie Nais, którą, bez tego wydarzenia, pozostawionoby samej sobie, lub, co jeszcze gorzej, pierwszej lepszej pokojowej. Księżyna nie tylko był dzielnym muzykiem, ale posiadał rozległe wykształcenie, mówił po włosku i po niemiecku. Nauczył pannę tych dwóch języków, zarówno jak kontrapunktu; zapoznał ją z wielkiemi poetyckiemi dziełami Francji, Włoch i Niemiec, to znów przegrywał z nią utwory muzyczne mistrzów. Wreszcie, aby czemś zapełnić samotność, na jaką skazywały ten dom wypadki polityczne, nauczył ją greki i łaciny i dał jej nieco wiadomości z nauk przyrodniczych.
 To męzkie wychowanie, nie złagodzone czujną opieką macierzyńską, odbiło się na charakterze młodej osoby, którą i tak już wiejski tryb życia usposabiał do niezależności. Ksiądz Niollant, dusza zapalna i poetyczna, miał naturę artysty, która kryje w sobie wiele cennych przymiotów, ale która swobodą sądów i spojrzenia wznosi się nad poziom mieszczańskich widnokręgów. O ile, w świecie, te natury umieją zyskać przebaczenie swoich wyskoków swą oryginalnością i głębią, o tyle bywają one niebezpieczne w życiu prywatnem, a to dla dziwactw, których mogą się stać powodem. Ksiądz miał wiele zapału i siły przekonania, toteż poglądy jego musiały udzielić się pannie, w której wrodzona młodym egzaltacja wzrosła jeszcze w wiejskiej samotności. Ksiądz Niollant przekazał młodziutkiej uczenicy swą śmiałość myśli, łatwość i bystrość sądu,