Strona:PL Balzac - Fałszywa kochanka; Podwójna rodzina.djvu/12

w osobie Paca chciał odmalować swoje własne serce i jego zdolność do heroizmu w miłości....
 Podwójna rodzina pojawiła się po raz pierwszy, pad tytułem Kobieta Cnotliwa, w r. 1830, w pierwszem wydaniu Scen z życia prywatnego; pod tym tytułem figurowała aż do r. 1842, w którym to roku Balzac przerobił ją nieco i dał jej obecne miano. Bohater opowiadania, p. de Granville, jest postacią, która pojawia się w Komedji Ludzkiej, ilekroć chodzi o przedstawienie nieskazitelnego urzędnika. Polscy czytelnicy pamiętają go z Cezara Birotteau i z Ostatniego wcielenia Vautrina. On, p. de Bauvan (Honoryna) i p. de Serizy, stanowią nierozłączną trójcę przyjaciół, pognębionych — każdy na inny sposób — przez małżeństwo. Balzac, który w jednym z pierwszych swoich utworów (Fizjologja małżeństwa) dał już niejako zarys swej filozojfi społecznej, nieustannie interesuje się małżeństem we wszystkich jego przejawach: małżeństwo samo w sobie jest to dlań mały dramacik, którego sceny rozgrywają się każdego dnia. W jaki sposób występek może być rozkładowym czynnikiem małżeństwa, to nie wymaga komentarza: ale trzeba było genjalnej bystrości spojrzenia Balzaca, aby przedstawić jak destrukcyjne działanie może posiadać cnota. Czytelnicy Kuzynki Bietki pamiętają może ów głęboki paradoks na temat Dalili i Judyty: „Występek ucina włosy, cnota ucina głowę“... Ale, jeżeli hr. de Granvile nie znajduje szczęścia w ramach porządku społecznego, nie znajduje go i poza niemi. Życie jego, raz zburzone, odbudować się nie da. Złamało go małżeń-