Strona:PL Balzac - Fizjologja małżeństwa. T. 1.pdf/35

który potępia wiarołomną żonę bez względu na miejsce zbrodni, mężczyznę zaś karze jedynie w wypadku skalania domu rodzinnego, zostawia pole dla pozadomowych przyjaciółek.
 Sanchez napisał szczegółową rozprawę o małżeństwie z punktu konfesjonału; omówił każdy szczegół uciech małżeńskich, czy i o ile są one dozwolone i legalne; zakreślił wszystkie moralne, religijne i cielesne obowiązki; słowem, gdyby kto chciał dziś wydać na nowo tę olbrzymią księgę in folio, zatytułowaną De Matrimonio, dzieło to zmieściłoby się ledwie w dwunastu naszych tomach.
 Bezlik jurystów zgromadził skrzętnie konflikty zachodzące w małżeństwie. Istnieją nawet dzieła o kongresie prawniczym, poświęconym temu przedmiotowi.
 Legjon lekarzy ogłosił niemniejszy legjon dzieł o małżeństwie z punktu widzenia wiedzy i sztuki lekarskiej.
 Czemże zatem może być w XIX wieku dzieło, poświęcone Fizjologji małżeństwa, jeśli nie mdłą kompilacją lub czczą gadaniną głupca spisaną dla głupców? Oto już sędziwi kapłani, ująwszy w rękę złotą wagę, zważyli na niej najdrobniejsze wątpliwości; starzy, uczeni prawnicy, nałożywszy najsilniejsze okulary, zbadali i rozgraniczyli wszystkie zawikłania; starzy lekarze poprowadzili pewną ręką skalpel poprzez wszystkie rany; osiwiali sędziowie, zasiadłszy na wysokich krzesłach, osądzili wszystkie sporne kwestje; pokolenia całe przeciągnęły zostawiając za sobą echo okrzyków szczęścia lub rozpaczy; wiek każdy rzucił swój glos do urny; księgi, natchnione przez Ducha Świętego, i inne, spisane przez największych poetów i myślicieli, objęły wszystko, od Ewy do wojny trojańskiej, od Heleny do pani de Maintenon, od żony Ludwika XIV do naszej własnej.
 Czegóż więc chcesz odemnie, Fizjologjo?
 Czy masz zamiar nakreślić szereg mniej lub więcej udanych obrazków, aby dowieść, iż pobudką małżeństwa u mężczyzny może być:
 Ambicja: wypadki dobrze znane;