Strona:PL Balzac - Fizjologja małżeństwa. T. 2.pdf/51

nia cię, nie mogąc nigdy dosięgnąć celu. Podobna owym węzłom, które ściągają się najmocniej wówczas gdy się silimy je rozwiązać, będzie pracowała w interesie twej władzy, myśląc że pracuje dla swej niepodległości.
 Najwyższym stopniem zręcznej gry u panującego jest wpoić w lud przekonanie, iż bije się za swoją sprawę, gdy w istocie pozwala się zabijać w obronie tronu.
 Ale wielu mężów dopatrzy się zasadniczej trudności w wykonaniu tego planu. Jeżeli sztuka udawania jest u kobiet tak głęboką, po jakich znakach odgadnąć chwilę, w której żona odkryje sprężyny długiej mistyfikacji?
 Po pierwsze, Rozmyślanie o Rewizji celnej i Teorja łóżka rozwinęły wiele sposobów przeniknięcia kobiety; zresztą nie kusimy się w tej książce o wyczerpanie wszystkich zasobów ludzkiego ducha. Oto dowód: W dniu Saturnaljów, Rzymianie dowiadywali się, w dziesięć minut, o swoich niewolnikach więcej, niżby mogli dostrzec przez cały rok! Powinieneś umieć stworzyć, od czasu do czasu, takie Saturnalja w swojem małżeństwie, i naśladować Gesslera, który, spostrzegłszy jak Wilhelm Tell strącił jabłko z głowy syna, musiał pomyśleć:
 — Oto człowiek, którego trzeba się pozbyć, bo gdyby mnie chciał zabić, nie chybiłby z pewnością.
 Pojmujesz zatem, iż, gdyby ona miała ochotę pić wino Roussillon, jeść filety baranie, wychodzić sama o każdej porze, i czytać Encyklopedję, będziesz ją do tego zachęcał najusilniej. Natychmiast, widząc iż postępujesz w sposób wręcz odwrotny do poprzednich zasad, żona nabierze nieufności względem własnych zachceń. Będzie się doszukiwała jakiegoś urojonego zamiaru w tej zmianie polityki; cząstka wolności, której jej użyczysz, będzie ją niepokoiła w sposób nie pozwalający z niej korzystać. Co do nieszczęść, które zmiana ta mogłaby pociągnąć, to już sprawa przyszłości. W każdej rewolucji, pierwszą zasadą jest kierować złem