Strona:PL Balzac - Historia wielkości i upadku Cezara Birotteau.djvu/120

dynie potęgą złego, szacunek jedynie genjuszem, obawę niepomiernym dowcipem. W drugim wypadku, zjednywa sobie miłość, nagina się cudownie do kobiecych tyranji, i umie lepiej kochać niż ludzie nieskazitelnej struktury. Wychowany przez zacnych ludzi, przez Ragonów, przez wuja swego, sędziego Popinot, Anzlem, i dzięki swej niewinności i dzięki religijnym uczuciom, snadnie mógł okupić lekką skazę cielesną zaletami charakteru. Uderzeni tą skłonnością, która w młodości jest takim powabem, Konstancja i Cezar często wychwalali Anzelma przed Cezaryną. Małe pod innym względem, to stadło sklepikarzy było wielkie przymiotami duszy i rozumiało dobrze rzeczy serca. Pochwały te znalazły oddźwięk w młodej dziewczynie, która, mimo swej niewinności, wyczytała w czystych oczach Anzelma uczucie gwałtowne, zawsze pochlebne, jakikolwiek byłby wiek, stanowisko i postać wielbiciela. Młody Popinot z daleko większą racją niż urodziwy mężczyzna predystynowany był do tego aby ubóstwiać kobietę którą pokocha. Jeśli byłaby piękna, szalałby za nią do ostatniego tchu, miłość wlałaby weń ambicję, zabijałby się aby uczynić żonę szczęśliwą, oddałby jej władzę w domu, dobrowolnie wszedłby pod jarzmo. Tak myślała Cezaryna, mimowoli i może nie tak wyraźnie; ogarniała z lotu ptaka plony miłości i rozumowała przez porównanie; miała przed oczami szczęście matki, nie pragnęła innego życia, instynkt ukazywał jej w Anzlemie drugiego Cezara, uszlachetnionego wychowaniem, podobnie jak i ona. Wyobrażała sobie Popinota merem okręgu, i z upodobaniem widziała siebie kwestującą w parafji, jak matka u św. Rocha. Doszła w końcu do tego, iż przestała widzieć różnicę między lewą a prawą nogą Popinota, byłaby zdolna powiedzieć: — Czyż on kuleje? Lubiła tę źrenicę tak jasną, lubiła śledzić wrażenia jakie wzrok jej budził w tych oczach, które tryskały natychmiast wstydliwym ogniem i opuszczały się melancholijnie. Pierwszy dependent Roguina, posiadający owo przedwczesne doświadczenie jakie dają interesy, Aleksander Crottat, miał wejrzenie nawpół cyniczne, nawpół dobroduszne, które od-