Strona:PL Balzac - Historia wielkości i upadku Cezara Birotteau.djvu/189

Upadłość staje się wówczas u nich podstępnem bankructwem, czekają ich kratki sądowe, wolą tedy podróż za granicę. Nie dam się już wziąć drugi raz na fis. I cóż! jesteśmy na tyle słabi, iż ciężko nam ścigać zaocznie ludzi u których bywaliśmy na obiedzie, którzy dawali nam piękne bale, słowem ludzi umiejących żyć! Nikt się nie skarży... i to źle.
 — Bardzo źle, rzekł Birotteau; prawo o upadłości i bankructwach powinno być z gruntu przerobione.
 — Gdyby pan mnie w czem potrzebował, rzekł Lebas do Cezara, zawsze jestem na usługi.
 — Pan Birotteau nie potrzebuje nikogo, rzekł niezmordowany gaduła, któremu du Tillet popuścił śluzy napełniwszy je wprzódy wodą. (Claparon powtarzał lekcję, którą mu bardzo zręcznie podszepnął du Tillet). Sprawa pańska jest jasna, upadłość Roguina da pięćdziesiąt procent dywidendy, wedle tego co mówił mi Oleś Crottat. Poza tą dywidendą, pan Birotteau ocali czterdzieści tysięcy franków, których pożyczający realnie nie posiadał; następnie może zaciągnąć pożyczkę na swoją posiadłość. Owóż, obowiązani jesteśmy zapłacić dwieście tysięcy właścicielom dopiero za cztery miesiące. Do tego czasu, pan Birotteau spłaci weksle: nie mógł przecież, dla spłacenia ich, liczyć na to co Roguin uwiózł z sobą. Ale, gdyby nawet pan Birotteau musiał się trochę ścisnąć... et! przy troszce obrotności, wyplącze się.
 Kupiec nabrał otuchy, słysząc jak Claparon analizuje sprawę. W streszczeniu tem ujrzał niejako plan postępowania. Toteż, postawa jaką przybrał była stanowcza i zdecydowana; powziął zarazem wysokie pojęcie o zdolnościach ex-komiwojażera. Du Tillet uznał za właściwe uchodzić w oczach Claparona za ofiarę Roguina. Dał Claparonowi sto tysięcy franków dla wręczenia Roguinowi, który mu je zwrócił. Claparon, niespokojny, grał swoją rolę tem naturalniej, powtarzał każdemu kto go chciał słuchać, że Roguin go kosztuje sto tysięcy. Du Tillet nie uważał Claparona za dość tęgiego gracza, przypuszczał u niego zbyt wiele jeszcze uczciwości