Strona:PL Balzac - Historia wielkości i upadku Cezara Birotteau.djvu/193

bagno niepewności. Kiedy, w tych straszliwych przejściach handlowych, człowiek nie ma duszy hartownej jak dusza Pilleraulta, staje się igraszką wypadków; chwyta się myśli cudzych, swoich, jak podróżny który goni za błędnemi ognikami. Daje się unieść huraganowi, miast położyć się śledząc go kiedy przechodzi, lub też zamiast się wznieść aby iść w jego kierunku, uchodząc jego szponów. W pełni boleści, Birotteau przypomniał sobie proces tyczący jego pożyczki. Udał się na ulicę Vivienne do Derville‘a, swego doradcy prawnego, aby wszcząć corychlej kroki sądowe, w razie gdyby adwokat widział jakąś nadzieję zanulowania kontraktu. Olejkarz zastał Dervile‘a w miękkim szlafroku, przy kominku, spokojnego i zrównoważonego, jak wszyscy prawnicy zahartowani na najstraszliwsze zwierzenia. Birotteau zauważył pierwszy raz ten nieodzowny chłód, który mrozi człowieka roznamiętnionego, zranionego, ogarniętego gorączką katastrofy, boleśnie ugodzonego w swojem życiu, honorze, żonie i dzieciach, jak nim się czuł Birotteau, opowiadając swoje nieszczęście.
 — Jeżeli da się dowieść, rzekł Derville wysłuchawszy, że pożyczający nie miał już u Roguina sumy którą Roguin rzekomo zaliczył panu na jego rachunek, w takim razie, ponieważ nie było doręczenia walorów, jest moment do unieważnienia; pożyczający będzie miał wówczas regres do jego kaucji, jak i pan dla swoich stu tysięcy. Ręczę wówczas za wynik procesu, o tyle o ile można ręczyć, niema bowiem procesu wygranego z góry.
 Zdanie tak wytrawnego prawnika wróciło nieco odwagi Cezarowi, który prosił Derville‘a aby uzyskał wyrok w ciągu dwóch tygodni. Adwokat odparł, iż dobrze będzie, jeśli przed upływem trzech miesięcy zapadnie werdykt unieważniający.
 — Trzy miesiące! rzekł olejkarz, który sądził przez chwilę iż znalazł deskę ratunku.
 — Ależ, nawet uzyskując rychłe wszczęcie sprawy, nie możemy zmusić przeciwnika aby szedł nam na rękę; będzie wyzyskiwał odwłoki prawne, adwokat nie zawsze jest obecny, kto wie