Strona:PL Balzac - Historia wielkości i upadku Cezara Birotteau.djvu/50

Róż), Józef Lebas, sukiennik, jeden ze świeczników ulicy St. Denis, sędzia Popinot brat pani Ragon, Chiffreville (dom Protez & Chiffreville), X. Loraux, spowiednik i przewodnik duchowy nabożnych dusz tej koterji, i kilka innych jeszcze osób, oto było koło ich przyjaciół. Mimo przekonań rojalistycznych Cezara, opinja publiczna była za nim; uchodził za bardzo bogatego, mimo iż, poza swoim handlem, posiadał dopiero sto tysięcy. Jego akuratność w interesach, ścisłość, przyzwyczajenie aby nic nie być dłużnym, aby nigdy nie wypuszczać obligu ze swoim podpisem, przyjmować natomiast pewne walory od ludzi którym mógł wygodzić, jego uczynność, jednały mu ogromne wzięcie. Zarobił zresztą w istocie sporo pieniędzy; ale budowle i fabryki pochłonęły dużo. Przytem dom kosztował go około dwudziestu tysięcy rocznie. Wychowanie Cezarynki, jedynej córki którą on i Konstancja jednako ubóstwiali, pociągnęło wydatki. Ani mąż ani żona nie liczyli się z pieniędzmi, kiedy chodziło o zrobienie przyjemności córce, z którą nie chcieli się rozłączyć. Wyobraźcie sobie radość biednego wieśniaka na dorobku, kiedy słyszał swoją uroczą Cezarynę ćwiczącą na fortepianie sonatę Steibelta lub śpiewającą romancę; kiedy widział jak poprawnie pisze po francusku, kiedy ją podziwiał czytającą Racine‘ów ojca i syna, tłumaczącą mu ich piękności, rysującą pejzażyk lub malującą akwarelę! Cóż za szczęście dla niego odżyć w tym kwiecie tak pięknym, tak czystym, który nie opuścił jeszcze macierzystej łodygi; w tym aniele, którego rodzące się powaby, którego młodociany rozwój śledził tak namiętnie; jedynej córce, niezdolnej gardzić ojcem lub szydzić z jego braku wykształcenia, tak bardzo była naprawdę dobrze wychowana! Przybywając do Paryża, Cezar umiał pisać, czytać i rachować, ale wykształcenie jego utknęło na tem; pracowite życie nie pozwoliło mu nabywać myśli i wiadomości poza swoim przemysłem. Stykając się ustawicznie z ludźmi którym nauka, literatura, były obojętne i których wykształcenie obejmowało jedynie specjalności, nie mając czasu poświęcić się wyższym studjom, olejkarz stał się człowiekiem praktycznym. Przyswoił sobie,