Strona:PL Balzac - Kuzyn Pons.djvu/121

lerancji wywalczonej przez Encyklopedystów XVIII wieku, odpowiedzialni są jedynie przed policją poprawczą i to tylko w razie jeśli się dopuszczą oszukańczych praktyk, jeśli straszą klientów celem wyłudzenia z nich pieniędzy, co stanowi występek oszustwa. Na nieszczęście, oszustwo a często i zbrodnia towarzyszą wykonywaniu tej szczytnej zdolności. Oto czemu:
 Cudowne dary, które tworzą jasnowidzących, trafiają się zazwyczaj u ludzi, których obrzuca się przydomkiem bydląt. Te bydlęta są to naczynia wybrane, w których Bóg mieści swoje zdumiewające eliksiry. One to wydają proroków, świętych Piotrów pustelników. Za każdym razem kiedy myśl pozostaje w całości, w bryle, nie rozprasza się w rozmowach, intrygach, utworach literackich, rojeniach uczonego, wysiłku rządzących, w pomysłach wynalazcy, w dziełach wojennych, zdolna jest strzelać ogniem niesłychanej siły, utajonym, tak jak surowy djament kryje w sobie utajony blask swoich ścianek. Niech nadejdzie sposobność, inteligencja ta rozpłomienia się, dostaje skrzydeł aby przebywać przestrzenie, boskich oczu aby wszystko widzieć: wczoraj był, to węgiel, jutro, pod prądem nieznanego fluidu który go przenika, jest to promienisty djament. Ludzie wykształceni, starci na wszystkich powierzchniach swej inteligencji, nie mogą nigdy — z wyjątkiem cudów, na które Bóg sobie niekiedy pozwala — osiągnąć tej najwyższej potęgi. Toteż wróżbiarze i wróżbiarki są to prawie zawsze żebracy lub żebraczki o dziewiczej umysłowości, istoty na pozór grube, kamyki toczące się w strumieniach nędzy, w kolejach życia, gdzie wyładowały się jedynie w cierpieniach fizycznych. Słowem prorok, jasnowidzący, to rolnik Martin, który przyprawił o drżenie Ludwika XVIII powiadając tajemnicę którą znać mógł tylko sam król; to panna Lenormand, kucharka jak piani Fontaine, nawpół głupkowata murzynka, pastuch żyjący z rogatem bydłem, siedzący wpodle pagody fakir, który, zabijając ciało, doprowadza ducha do szczytów nieznanej siły somnambulicznej.
 W Azji lęgli się po wszystkie czasy bohaterowie nauk tajem-