Strona:PL Balzac - Kuzyn Pons.djvu/165

z zawodem. Jest, w stosunku do prawa, tem, czem literat odnośnie do literatury. We Francji, we wszystkich zawodach, rywalizacja, która je pożera, wymyśliła zelżywe miana. Wzgarda która dotyka palestranta i literata wiąże się tylko z liczbą pojedynczą. Można rzec bardzo dobrze, nie obrażając nikogo, palestra, literaci. Ale w Paryżu, każdy zawód ma swoje Z, swoją ostatnią literę, to znaczy ludzi, którzy zniżają swoje rzemiosło do poziomu ulicznej klijenteli, do pospólstwa. Toteż palestrant, kauzyperda, istnieje jeszcze w niektórych dzielnicach, jak w Halach istnieje typ drobnego lichwiarza, będący dla finansów tem, czem pan Fraisier był dla adwokatury. Rzecz dziwna! ludzie prości boją się oficjalnych prawników, jak się boją przyzwoitych restauracyj. Idą do pokątnego doradcy, jak idą pić do szynku. Równość stanu jest wspólnym prawem rozmaitych klas społecznych. Jedynie wybrane natury lubią wspinać się na wyżyny, nie cierpią w obliczu wyższych od siebie, zdobywają sobie miejsce, jak Beaumarchais upuszczający zegarek magnata który próbował go upokorzyć; ale też parweniusze, zwłaszcza ci którzy umieją zatrzeć za sobą ślady, to są wspaniałe wyjątki.
 Nazajutrz, o szóstej rano, pani Cibot przyglądała się domowi, gdzie mieszkał jej przyszły doradca, imć Fraisier. Był to jeden z owych starych domów zamieszkałych przez drobne mieszczaństwo starej daty. Wchodziło się tam przez wąską i długą sień. Parter, częściowo zajęty przez izdebkę odźwiernego, oraz przez sklep stolarza, którego pracownie i magazyny zajmowały podwórze, podzielony był na dwie części przez sień i klatkę schodową, którą żarły wilgoć i saletra. Dom ten zdawał się jakby dotknięty trądem.
 Pani Cibot udała się prosto do odźwiernych. Zastała tam jednego z kolegów Cibota, szewca, jego żonę i dwoje drobnych dzieci, pomieszczonych w przestrzeni dziesięciu stóp kwadratowych, z oknem od podwórka. Skoro tylko Cibotowa oznajmiła swoje zajęcie, wymieniła nazwisko i wspomniała dom przy ulicy Normandzkiej, niebawem najserdeczniejsze porozumienie nastąpiło między