Strona:PL Balzac - Kuzynka Bietka. T. 1.djvu/290

 Rzeźba jest, jak sztuka dramatyczna, równocześnie najtrudniejszą i najłatwiejszą ze wszystkich sztuk. Skopiuj model, a dzieło jest skończone; ale wlać weń duszę, stworzyć typ będący mężczyzną lub kobietą, to zbrodnia Prometeusza. Tryumfy te można policzyć w rocznikach rzeźby, tak jak można policzyć poetów w dziejach ludzkości. Michał Anioł, Michał Columb, Jan Goujon, Fidjasz, Praxyteles, Poliklet, Puget, Canowa, Albert Dürer, są braćmi Miltona, Wergilego, Danta, Szekspira, Tassa, Homera i Moliera. Jest to dzieło tak wielkie, że jeden posąg wystarczy aby unieśmiertelnić człowieka, tak jak postacie Figara, Lowelasa i Manon Lescaut wystarczyły aby unieśmiertelnić Beaumarchaisgo, Richardsona i księdza Prévost. Ludzie powierzchowni (a bywa ich wśród artystów o wiele za dużo) orzekli, że rzeźba istnieje jedynie nagością, że umarła wraz z Grecją i że nowoczesny strój czyni ją niemożliwą. Popierwsze, starożytni stworzyli cudowne posągi zupełnie ubrane, jak Polymnię, Julię, a nie odnaleźliśmy ani dziesiątej części ich dzieł. Następnie, niech prawdziwi miłośnicy sztuki pojadą do Florencji zobaczyć Myśliciela Michała Anioła, a w katedrze mogunckiej Najświętszą Pannę Alberta Dürera, który wykonał w hebanie kobietę żywą pod swą potrójną szatą, z włosami najbardziej falistemi, najmiększemi jakie kiedykolwiek czesała garderobiana; niechaj nieuki tam śpieszą a pojmą wszyscy, że geniusz może nasycić myślą strój, zbroję, suknie, że może wlać w nie życie, tak samo jak człowiek użycza swego charakteru i właściwości swego życia swojej powłoce. Rzeźba jest ciągłem urzeczywistnieniem faktu,