Strona:PL Balzac - Lekarz wiejski.djvu/78

ców dolin w wyrazie swych uczuć. Część naszego kantonu położona na wyżach zachowuje zwyczaje tchnące starożytnością, przypominające poniekąd sceny biblijne. Łańuchem naszych gór biegnie wytyczona przez naturę linja, poza którą wszystko zmienia wygląd: w górze siła, w dole zręczność; w górze szerokie uczucia, na dole nieustanna pamięć o sprawach materjalnych. Z wyjątkiem doliny Ajou, której północną część zamieszkują idjoci, a południową ludzie inteligentni, — dwa plemiona, które, przedzielone tylko strumieniem, różnią się od siebie wszystkiem, postawą, chodem, fizjognomją, obyczajami, zatrudnieniem, — nie spotkałem nigdzie wybitniejszej różnicy niż tutaj. Fakt ten powinienby skłonić zarząd kraju do gruntownych studjów lokalnych nad stosowaniem praw do mas. Ale konie gotowe, jedzmy!
 Dwaj jeźdźcy dotarli w krótkim czasie do domu położonego w owej stronie miasteczka, która była obrócona ku górom Grande-Charlreuse. Dom był dość schludny; w drzwiach ujrzeli trumnę, okrytą czarnem suknem i ustawioną na dwóch krzesłach. Dokoła płonęły cztery świece, obok na zydlu stała miedziana miska w której gałązka bukszpanu kąpała się w święconej wodzie. Każdy przechodzień wstępował na podwórze, klękał przy ciele, odmawiał Ojcze nasz, i kropił trumnę święconą wodą. Nad czarnem suknem wznosiły się zielone pęki jaśminu rosnącego przed bramą, nad okapem zaś biegły kręte gałązki wina, już okrytego liśćmi. Młoda dziewczyna zamiatała przed domem, ulegając tej instynktownej potrzebie odświętności, jaką budzi wszelki obrzęd, nawet ten, najsmutniejszy ze wszystkich. Najstarszy syn zmarłego, chłopak dwudziestodwuletni, stał nieruchomo wsparty o drzwi. W oczach miał pełno łez, które wszakże nie spadały na policzki, a może od czasu do czasu ocierał je ukradkiem. W chwili gdy Benassis i Genestas wchodzili w dziedziniec przywiązawszy konie do topoli rosnących przy parkanie, przez który oglądali tę scenę, wdowa wychodziła z obory w towarzystwie kobiety, niosącej garnek pełen mleka.