Kanta, ani Condillaca, ani Robespierra, ani Napoleona, ale która ma coś z nich wszystkich i którą trzeba nazwać logiką wszystkich kobiet, zarówno Angielek jak Włoszek, Normandek jak Bretonek (och, te są niezwyciężone), Paryżanek, wreszcie mieszkanek księżyca, jeśli istnieją kobiety w tej nocnej krainie, z którą oczywiście porozumiewają się kobiety naszej planety, te wcielone anioły!
Dyskusja zaczęła się po śniadaniu. Wszelkie dyskusje małżeńskie zaczynają się nieodmiennie w tej porze.
Mężczyzna, choćby chciał nawet, nie może podjąć żadnej dyskusji z żoną w łóżku! zbyt wiele przewag ma ona wówczas nad nim i zbyt łatwo może mu odebrać głos. Opuszczając łóżko małżeńskie, zamieszkałe przez ładną kobietę, ma się zazwyczaj dobry apetyt, o ile się jest młodym. Śniadanie jest posiłkiem z natury swojej wesołym; wesołość nie lubi rozumować. Słowem, zwykle zaczynasz sprawę po kawie lub herbacie.
Ułożyłeś sobie naprzykład, że umieścisz syna na pensji. Wszyscy ojcowie to są obłudnicy, i żaden z nich nie przyzna, że jego latorośl nieraz go mocno niecierpliwi, kiedy już zaczyna bujać o własnych siłach, wszystkiego dotykać wścibskiemi rękami i ciskać się po domu niby kijanka w stawie. Syn cały dzień krzyczy, kwiczy i miauczy; łamie, tłucze i wala meble, a meble są drogie; ze wszystkiego struga pałasze, niszczy twoje papiery, robi stosowane kapelusze z gazety której nie zdążyłeś przeczytać.
Matka mówi mu: — „Weź“! na wszystko co twoje, ale: — „Nie rusz!“ na wszystko co jej.
Przebiegła niewiasta okupuje spokój kosztem twoich rzeczy. Jej zła wiara dobrej matki zastawia się dzieckiem w każdej potrzebie, dziecko jest jej wspólnikiem. Oboje sprzymierzyli się przeciw tobie, jak Robert i Bertrand przeciw grubemu kapitaliście. Dziecko jest siekierą, którą trzebi się wszystko w twojem państwie. Wdziera się tryumfalnie lub zakrada się podstępnie do twej garderoby, wychodzi przystrojone w twoje noszone gatki, wywleka na wierzch najskrytsze tajemnice tualety. W czasie wizyty waszej przy-
Strona:PL Balzac - Małe niedole pożycia małżeńskiego.djvu/41
Ta strona została uwierzytelniona.