Strona:PL Balzac - Ojciec Goriot.djvu/148

dumna, aby go błagać. Czyż nie była bym ostatnią z ostatnich, gdybym kupowała jego pieniądze za cenę po jakiej chce mi je sprzedawać! W jaki sposób, ja, mając posagu siedemset tysięcy franków, dałam się ograbić? Przez dumę, przez wzgardę. Jesteśmy tak młode, tak naiwne, kiedy zaczynamy życie! Słowa, które trzeba było wyrzec, aby prosić męża o pieniądze, kaleczyły mi usta; nie śmiałam nigdy, zjadałam swoje oszczędności i to co mi dawał biedny ojciec; potem weszłam w długi. Małżeństwo jest dla mnie najstraszliwszym zawodem, nie mogę panu o tym mówić, niech wystarczy, gdy powiem, że rzuciła bym się z okna, gdyby mi przyszło żyć z Nucingenem naprawdę. Kiedy trzeba mi było przyznać się do długów — ot, zwykłe dłużki kobiece! klejnoty, fantazje (biedne ojczysko przyzwyczaił nas, żebyśmy sobie nie odmawiały niczego) — wycierpiałam męki; wreszcie znalazłam odwagę, żeby wszystko powiedzieć. Czyż nie miałam własnego majątku? Nucingen uniósł się, powiedział że go rujnuję, ohydy! Była bym chciała znaleźć się sto stóp pod ziemią. Ponieważ wziął mój posag, zapłacił; ale wyznaczył mi od tego czasu pensję, na którą się zgodziłam, aby mieć spokój. Później chciałam uczynić zadość miłości własnej kogoś kogo pan zna, rzekła. Ten człowiek mnie oszukał, prawda; ale było by niegodne z mej strony nie uznać szlachetności jego charakteru. Wreszcie rzucił mnie nikczemnie. Nie powinno się nigdy rzucać kobiety, której się cisnęło w rozpaczliwym momencie stos złota! Powinno się ją kochać zawsze! Pan, piękna dwudziestoletnia dusza, pan, młody i czysty, zapytasz w jaki sposób kobieta może przyjąć złoto od mężczyzny? Mój Boże! czyż nie jest naturalne wszystko dzielić z istotą, której zawdzięczamy szczęście? Kiedy się ktoś oddał cały, czyż mógłby się troszczyć o cząstkę tej całości? Pieniądz staje się czymś dopiero w chwili gdy uczucie umiera. Czyż nie jest się związanym na życie? Któż z nas przewiduje rozstanie, czując się mocno kochanym? Przysięgacie nam wiekuistą miłość: jak wówczas zachować rozdział interesów? Nie wie pan, co wycierpiałam dzisiaj, kiedy Nucingen odmówił mi wręcz sześciu tysięcy; on, który daje je co miesiąc swej