Strona:PL Balzac - Ojciec Goriot.djvu/21

Wielkiemu i Znakomitemu

GEOFFROY DE SAINT-HILAIRE,

w dowód podziwu dla jego prac i geniuszu,

DE BALZAC

 Pani Vauquer, z domu Conflans, jest to starsza dama, która od czterdziestu lat prowadzi w Paryżu gospodę przy ulicy Neuve-Sainte-Geneviève, między Dzielnicą Łacińską a przedmieściem St. Marcel. Dom ten znany jest pod mianem pensjonatu Vauquer; mimo iż przyjmuje zarówno mężczyzn jak kobiety, młodych ludzi jak starców, nigdy obmowa nie dotknęła obyczajów tego czcigodnego zakładu. Ale też, od trzydziestu lat, nikt nie widział tu młodej kobiety; aby zaś młody człowiek tam zamieszkał, musi go snadź rodzina trzymać na bardzo chudej pensyjce. W 1819 r. wszakże, epoce w której rozpoczyna się ten dramat, zamieszkała tam jedna młoda panienka. Mimo iż słowo dramat mocno straciło na wyrazistości wskutek naciąganego i niewłaściwego użytku jaki zeń czyni nasza cierpiętliwa literatura, konieczne, jest użyć go tutaj; nie iżby ta historia była dramatyczna w ścisłym znaczeniu słowa; ale, skoro dobiegnie do końca, może czytelnik uroni parę łez intra i extra muros. Czy zrozumie ją kto poza Paryżem? Można wątpić. Szczegóły tej sceny, pełnej obserwacji i kolorytu lokalnego, da się ocenić jedynie między wzgórzami Montmartre a wyżem Montrouge, w tej znamienitej dolinie wciąż osypującego się tynku i ścieków czarnych od błota; dolinie wypełnionej rzeczywistym cierpieniem, fałszywą często radością, i tak straszliwie oranej wzruszeniami, iż trzeba doprawdy czegoś nadzwyczajnego, aby osiągnąć trwalsze nieco wrażenie. Mimo to, zdarzają się tam od czasu do czasu cierpienia, któ-