Strona:PL Balzac - Ostatnie wcielenie Vautrina.djvu/121

określa od zewnątrz szerokość łąki. Galerja t. zw. św. Ludwika, prowadząca z galerji kupieckiej do trybunału kasacyjnego i do wieży Bonbec, gdzie znajduje się jeszcze, jak mówią, gabinet św. Ludwika, może dać ciekawym miarę długości łąki, odpowiada jej wymiarowi. Cele t. zw. sekretne oraz pistole znajdują się tedy pod galerją kupiecką. To też, Marję Antoninę, której kaźń mieści się pod obecnemi celami sekretnemi, prowadzono przed trybunał rewolucyjny, odbywający narady w wielkiej sali trybunału kasacyjnego, strasznemi schodami wyżłobionemi w grubości murów podtrzymujących galerją kupiecką; dziś schody te są już zamknięte. Jeden z boków łąki, ten którego pierwsze piętro zajmuje galerja św. Ludwika, przedstawia się jako szereg gotyckich kolumn, między któremi architekci nie wiem już jakiej epoki pobudowali dwa rzędy celek, aby pomieścić jak największą ilość więźniów, zakrywając wapnem, granitem i kratami kapitele, słupy i łuki tej wspaniałej galerji. Pod rzekomym gabinetem św. Ludwika, w wieży Bonbec, kręci się ślimak schodów prowadzących do tych celek. To sponiewieranie największych wspomnień historycznych Francji czyni wstrętne wrażenie.
 Z wysokości na której znajdował się Lucjan, spojrzenie jego obejmowało tę galerję, oraz szczegóły gmachu łączącego wieżę Srebrną z wieżą Bonbec: widział spiczaste dachy obu wież. Stał w osłupieniu, ta chwila zachwytu opóźniła jego samobójstwo. Dziś, zjawiska halucynacji są tak niewątpliwym faktem medycznym, iż niepodobna przeczyć owej złudzie zmysłów, osobliwej zdolności ludzkiego ducha. Człowiek znajdujący się pod naciskiem uczucia, doprowadzonego, mocą swego nasilenia, do monomanji, podlega stanom pokrewnym działaniu opjum, haszyszu lub niedokwasu azotu. Zjawiają mu się widma, upiory; sny oblekają się w ciało, rzeczy minione odżywają w pierwotnej postaci. To, co w mózgu było jedynie pojęciem, staje się ożywionym tworem lub żyjącą istotą. Wiedza przypuszcza dzisiaj, iż, w paroksyzmie uczucia, mózg nabiega krwią i przekrwienie to powoduje przerażające sny na ja-