Strona:PL Balzac - Ostatnie wcielenie Vautrina.djvu/198

ralnego prokuratora, odbyć z panią Camusot wizyty, które podjęła w czasie gdy wszystkie te wypadki rozgrywały się w Conciergerie. Obowiązkiem malarza obyczajów jest nie psuć prawdy przez aparat zbyt teatralny, zwłaszcza gdy prawda sama postarała się dostatecznie o romantyzm. Życie społeczne, w Paryżu zwłaszcza, dopuszcza tylu przypadków, tak kapryśnych zazębień możliwości, że na każdym kroku przerasta wyobraźnię komedjopisarzy. Odwaga prawdy wzbija się do kombinacyj wzbronionych sztuce, tak bardzo są one nieprawdopodobne lub nieobyczajne, chyba że je pisarz złagodzi, oczyści, wytrzebi.
 Pani Camusot wysiliła się aby skomponować tualetę ranną prawie w dobrym smaku; przedsięwzięcie dość trudne dla sędziny, mieszkającej przez sześć lat stale na prowincji. Chodziło o to, aby, zjawiając się między ósmą a dziewiątą rano u margrabiny d’Espard i u księżnej de Maufrigneuse, nie ściągnąć na ich usta zbyt ironicznych uśmiechów. Powiedzmy odrazu, iż Amelji Cecylji Camusot, mimo iż z domu Thirion, udało się to w połowie. W kwestji tualety, czyż to nie znaczy omylić się dubeltowo?
 Nikt sobie nie wyobraża, jak użytecznemi stworzeniami są paryżanki dla ludzi ambitnych wszelkiego rodzaju; są równie nieodzowne w wielkim świecie jak w świecie złodziei, gdzie, jak widzieliśmy przed chwilą, grają olbrzymią rolę. Tak np. wyobraźcie sobie człowieka zmuszonego mówić natychmiast, pod grozą przegrania wyścigu, z ową olbrzymią za czasów Restauracji osobistością, która dziś jeszcze nosi tytuł Wielkiego Pieczętarza (ministra Sprawiedliwości). Weźcie człowieka w najkorzystniejszem położeniu, sędziego, to znaczy niemal domownika. Sędzia taki musi się udać bądź do szefa sekcji, bądź do osobistego lub generalnego sekretarza, i dowieść im konieczności bezzwłocznej audjencji. Czyż minister jest kiedy widzialny natychmiast? Około południa, jeśli nie jest w Izbie Posłów, jest na radzie, albo podpisuje, albo udziela audjencji. Rano, śpi, nie wiadomo gdzie. Wieczorem, ma obowiązki publiczne i prywatne. Gdyby każdy sędzia mógł pod jakim-