Strona:PL Balzac - Ostatnie wcielenie Vautrina.djvu/42

zwolić na zetknięcie z kapelanem, lekarzem więziennym lub kimkolwiek w świecie.
 Żadna potęga ludzka, ani król, ani minister sprawiedliwości, ani prezydent ministrów, nie może ograniczyć władzy sędziego śledczego; nikt nie ma mocy krępować go, ani dawać mu rozkazów. Jestto monarcha, podlegający jedynie swemu sumieniu i prawu. W tej chwili, gdy filozofowie, filatntropi i publicyści silą się wciąż umniejszać wszystkie władze społeczne, prawa z jakich korzysta sędzia śledczy stały się przedmiotem gwałtownych ataków. Mimo to, w oczach każdego rozsądnego człowieka, moc ta winna zostać nienaruszona. Można, w pewnych wypadkach, złagodzić jej działanie szerokiem stosowaniem kaucji; ale społeczeństwo, bardzo już nadwątlone przez nieinteligencję i słabość sądów przysięgłych (dostojna i wysoka godność, którą należałoby powierzać jedynie wybitnym i starannie przebranym jednostkom), popadłoby snadnie w ruinę, gdyby strzaskać tę kolumnę podtrzymującą całe prawo karne. Areszt śledczy jest jedną z tych straszliwych ale nieodzownych konieczności. Zresztą, brak zaufania do władz, to początek społecznego rozkładu. Obalcie instytucję, oprzyjcie ją na innych podstawach; zażądajcie, jak przed Rewolucją, olbrzymich gwarancyj majątkowych dla stanu sędziowskiego; ale wierzcie weń! nie róbcie zeń obrazu społeczeństwa poto aby nań plwać... Dziś, sędzia, płatny jako urzędnik, przeważnie biedny, zmienił swą dawniejszą godność na nadętość, nieznośną dla wszystkich których z nim zrównano: nadętość, to godność bez poczucia siły. W tem błąd obecnej instytucji. Gdyby podzielić całą Francję na dziesięć okręgów, możnaby podnieść stan sędziowski, wymagając od niego wielkich fortun: rzecz nie do osiągnięcia przy dwudziestu okręgach. Jedynem realnem ulepszeniem, któregoby się można tu domagać, to rehabilitacja aresztu śledczego. Więzienie śledcze nie powinno sprowadzać żadnej zmiany w przyzwyczajeniach jednostki. Areszty śledcze powinny być, w Paryżu, zbudowane, umeblowane i urządzone tak, aby zasadniczo zmienić pojęcia publiczno-