Strona:PL Balzac - Ostatnie wcielenie Vautrina.djvu/71

badania okulary. Dzięki nagłej zmianie fizjognomji winnego, spowodowanej rzuconem znienacka pytaniem, odkryto zbrodnię popełnioną przez Castainga, w chwili gdy, po długiej naradzie z generalnym prokuratorem, sędzia miał już, z braku dowodów, wrócić tego zbrodniarza społeczeństwu. Ten drobny szczegół może wskazać najmniej pojętnym ludziom, jak żywą, zajmującą, ciekawą, dramatyczną i straszliwą walką jest śledztwo: jestto walka bez świadków, ale zawsze spisana. Ale cóż zostaje na papierze ze sceny palącej nakształt lodu; sceny, w której oczy, akcent, drżenie twarzy, cień rumieńca wywołany jakiemś uczuciem, wszystko grozi niebezpieczeństwem, jak między dzikimi, którzy się tropią wzajem aby się odkryć i zabić. Protokół, to jedynie popioły pożaru!
 — Jakie pańskie prawdziwe nazwisko? spytał Camusot Jakóba Collin.
 — Don Karlos Herrera, kanonik kapituły królewskiej w Toledo, tajny poseł J. K. M. Ferdynanda VII.
 Trzeba zwrócić tu uwagę, iż Jakób Collin mówił po francusku „jak krowa hiszpańska“, kalecząc język w ten sposób, aby odpowiedzi jego były prawie zupełnie niezrozumiałe i aby mu je kazano powtarzać. Germanizmy pana de Nucingen zanadto upstrzyły pierwszą część tego opowiadania, abyśmy je mieli obciążać jeszcze nowym tego rodzaju balastem.
 — Ma pan papiery, któreby stwierdzały pomieniony charakter? spytał sędzia.
 — Tak, panie; paszport, list Jego Królewskiej i Katolickiej Mości, uwierzytelniający moje posłannictwo... Wreszcie, może pan bezzwłocznie przesłać do ambasady hiszpańskiej parę słów, które napiszę przy panu: będą mnie reklamowali... O ileby zaś zaszła potrzeba innych jeszcze dowodów, napisałbym do Jego Eminencji wielkiego jałmużnika Francji, a przysłałby tu natychmiast przybocznego sekretarza.
 — Czy pan wciąż utrzymuje, że jesteś umierający? rzekł Camusot. Gdybyś pan istotnie doświadczał cierpień na które się skar-